هفته ۱۳
به ماه عسل دوران حاملگی خوش آمدید! در این مرحله شما اشتهای بیشتری به غذا و تمایل بیشتری به زندگی خواهید داشت. حالت تهوع متوقف میشود و اشتها و انرژی شما افزایش می‌یابد. همچنین با افزایش اندک انحنای شکم، تمایل جنسی بیشتری نسبت به همیشه خواهید داشت. علاوه بر این از دنیای پیرامون و از زندگی کردن در آن لذت بیشتری می‌برید. هیجان انگیزترین پیشرفت در این مرحله، این است که حرکت فرزندتان را احساس می‌کنید. در ابتدا حرکات بسیار ظریفی است و حسی شبیه این دارید که درون شکمتان با یک قلم موی نقاشی نوازش میشود. اما به زودی به لگدهای محکم‌تری تبدیل میشود که همسرتان نیز می‌تواند آن را حس کند.
وضعیت جنین در هفته سیزدهم بارداری
هرچند جنین شما در هفته 13 بارداری، هنوز خیلی کوچک است، اما احتمالا شکم شما به‌زودی به‌قدری بزرگ خواهد شد که همه خواهند فهمید شما باردار هستید! اکسیژن مورد نیاز جنین همچنان به وسیله شما تامین میشود، اما شش‌های او باز و بسته میشود و عضلات قفسه سینه‌اش کار می‌کنند. جفت جنین نیز در کنار او به کار خود ادامه می‌دهد و به تولید هورمون و سلول‌های خونی می‌پردازد.
پوست جنین حالا در هفته سیزدهم بیش از پیش رطوبت ناپذیر شده است، ضربان قلب جنین کندتر میشود اما آنقدر قوی هست که در جلسه‌هایی که قبل از زایمان نزد پزشک می‌روید بتوانید آن را بشنوید.
در واقع جنین در هفته سیزدهم بارداری از فرق سر تا انتهای بدن، حدود 7.4 سانتی‌متر یعنی به‌اندازه یک میگوی بزرگ طول دارد و حدود 23 گرم است.
صرف‌نظر از اندازه اندام‌ها نسبت به یکدیگر، بدن کودک شما در داخل رحم، کاملا شکل‌گرفته است. در مقایسه با چند هفته پیش، اندازه اندام‌های جنین شما متناسب‌تر شده و اندازه سر او در حدود یک‌سوم کل بدن است.
انگشتان کوچک او (که هرکدام یک اثرانگشت منحصربه‌فرد دارند) در سر جای خودشان هستند. کلیه‌ها و مجاری ادراری او در حال فعالیت هستند و او ادرار خود را به داخل مایع آمنیوتیک (که قبلا آن را می‌بلعید) می‌ریزد.
با آغاز سه‌ماهه دوم حاملگی، بخش حساس و بحرانی رشد کودک شما پایان‌یافته است و احتمال وقوع سقط‌جنین بسیار کاهش می‌یابد.
قد: 7.4 سانتی متر
وزن: 23 گرم
وضعیت مادر در هفته سیزدهم بارداری
اکنون باید جشن بگیرید؛ هفته سیزدهم بارداری، آخرین هفته از سه‌ماهه اول است! هفته آینده، شما در سه‌ماهه دوم حاملگی خود قرار دارید.
این مسئله به دو دلیل خیلی مهم است: اول اینکه احتمال سقط‌جنین در شما بسیار کم شده است و دوم اینکه در اکثر خانم‌های حامله عوارض اولیه حاملگی (مانند تهوع صبحگاهی) از بین می‌رود. با این‌حال در برخی موارد، سوزش معده جای تهوع را می‌گیرد.
هرچند تا تولد نوزاد شما چندین ماه باقی‌مانده است، اما ممکن است سینه‌های شما در حال تولید کلستروم یا آغوز باشند؛ یک ماده بسیار مغذی که غذای کودک شما را در روزهای اول تولدش تامین می‌کند، درحالی‌که تا جاری شدن شیر از سینه‌ها، زمان زیادی باقی‌مانده است.
همچنین بسیاری از زوج‌ها در سه‌ماهه دوم شاهد افزایش میل جنسی هستند، زیرا حالت تهوع کاهش‌یافته و انرژی بدن افزایش می‌یابد.
در هفته سیزدهم بارداری چی بخوریم؟
قندهای غذایی که در انواع مختلفی از مواد غذایی یافت می‌شوند، شامل لاکتوز شیر، فروکتوز میوه‌ها و قندهای افزودنی مثل شکر، شیره ذرت و دکستروز هستند.
آنها را با برچسب‌هایی که روی آن نوشته‌شده است «بدون قند افزودنی» اشتباه نکنید، چون حتما آن محصول حاوی مقداری قند طبیعی است. بنابراین این مواد غذایی از آنجا که حاوی مقداری قند طبیعی هستند، فشارخونتان را بالا می‌برند.
مصرف بیش از حد کافئین به ویژه در دوره سه ماهه اول که اندام‌های جنین در حال شکل‌گیری است و خطر سقط جنین نیز بالاست، می‌تواند خطرناک باشد. اما پس از گذراندن این دوره بسیار بحرانی و رسیدن به دوره سه ماهه دوم نیز نباید تعادل مصرف خود را بر هم بزنید. نکته جالب این است که جنین حالا مزه غذاهایی را که مادر می‌خورد، متوجه میشود و این می‌تواند در آینده بر ترجیح‌های غذایی او اثر بگذارد.
مصرف هویج و فلفل در بارداری
هویج و فلفل قرمز دارای بتاکاروتن هستند که در بدن به ویتامین A تبدیل میشود، برای تکمیل رشد چشم، پوست، استخوان و اندام‌های جنین ضروری است. منبع خوبی از ویتامین‌های B6 و C و فیبر است که به حرکات روده نیز کمک می‌کند. میتوان تکه‌های خرد شده هویج را در اغلب خوراکی‌ها استفاده کرد، همراه با کمی روغن زیتون، سیر و لیموترش. مراقب مصرف ویتامین A در اشکال مختلف باشید. این ویتامین در برخی مکمل‌ها، غذاهای غنی شده، داروها و محصولات پوست وجود دارد. برخلاف بتاکاروتن که طی بارداری کاملا بی‌خطر است میزان بسیار بالای ویتامین A به روش‌های مختلف خطر نقص مادرزادی را افزایش می‌دهد.
ورزش در هفته سیزدهم بارداری
اگر در دوره سه ماهه اول فعالیت ورزشی چندانی نداشته‌اید، نگران نباشید، می‌توانید از همین حالا با موافقت پزشک شروع کنید. پیاده‌روی فعالیتی بسیار مفید به ویژه برای افرادی است که ورزشکار نیستند و قبل از حاملگی ورزش نمی‌کرده‌اند. چنانچه قبل از حاملگی دو آهسته یا تند انجام می‌دادید، شنا می‌کردید یا به کلاس‌های ایروبیک می‌رفتید حالا نیز می‌توانید همان فعالیت‌ها را ادامه دهید. اگر بدنتان از آمادگی لازم برخوردار نیست ابتدا به آرامی ورزش کنید. به ندای بدنتان گوش کنید. هرگاه احساس آمادگی کردید به سرعت قبل از حاملگی بازگردید و ادامه دهید. ممکن است هنگام ورزش متوجه شوید نفس کم می‌آورید دلیل آن نیز این است که شما به جای دو نفر ورزش می‌کنید.
علائم مهم هفته سیزدهم بارداری
گروه نسبتا زیادی از زنان باردار از خارش پوست بدن در نواحی مختلف شکایت می‌کنند. خارش، ناحیه پوست شکم و دست‌وپا را بیشتر از نقاط دیگر فرامی‌گیرد. علت خارش ممکن است مربوط به حساسیت بدن به حاملگی باشد. به منظور تسکین خارش، دوش آب گرم در فصل زمستان مفید است.
در سه ماهه دوم علائمی از انرژی زیاد را خواهید داشت. همانطور که ویار بارداری تمام میشود احساس می‌کنید انرژی‌تان افزایش پیدا کرده است. حالا زمان آن است که به یک برنامه منظم برای تناسب اندام فکر کنید. ورزش به شما و جنین در شکمتان کمک می‌کند و زایمان را هم برایتان راحت‌تر خواهد کرد.
لیست کارهای مهم در هفته سیزدهم بارداری
- به اسم فرزندتان فکر کنید و چند گزینه را با همسرتان در میان بگذارید.
- کم کم شروع به خوابیدن به یک طرف بکنید.
- دنبال متخصص اطفال خوب بگردید تا برای بعد از تولد خیالتان راحت باشد.
- وعده‌های کوچک غذایی را به طور متناوب میل کنید تا دچار سوزش سرمعده نشوید.
- می‌توانید لباس بارداری از دوستان یا اعضای دیگر خانواده‌تان قرض کنید و هزینه خرید را برای موارد دیگر ذخیره کنید.
- این سه ماهه رو به پایان است و به همراه این زمان، تقویت میل جنسی در پیش است ولی اگر سابقه زایمان زودرس یا سقط جنین دارید، شاید بهتر باشد با پزشک مشورت کنید.
- رفتن به اولین سونوگرافی را با همسرتان برنامه ریزی کنید.
سونوگرافی هفته سیزدهم بارداری
معمولا سونوگرافی در این هفته سر جنین را به سمت راست نشان می‌دهد. در این هفته ممکن است سونوگرافی جنسیت جنین را مشخص کند یا نه. اما پاهای او به وضوح قابل مشاهده است در حالی که زانوهایش را خم کرده است. با اندازه گیری CRL جنین در این سونوگرافی میتوان سن دقیق جنین را مشخص کرد.
میکروب ها را از خودتان دور کنید
برخی غذاها به تعداد زیادی از باکتری و انواع میکروب‌ها آلوده هستند و می‌توانند باعث بیماری مادر و در مواردی نیز حتی دلیل سقط شدن یا ایجاد نقایص مادرزادی در جنین هستند که لازم است از مصرف آنها خودداری کنید.
باکتری لیستریا، باکتری نادری است که ممکن است در این مواد وجود داشته باشد: پنیر نرم، شیرغیرپاستوریزه، غذاهای قورمه شده پخته که به‌صورت سرد مصرف می‌شوند، کلوچه‌های گوشتی که در آنها گوشت استفاده میشود، گوشت‌های پخته آماده و غذاهای گوشتی فلفلی نیم‌پز.
این باکتری به‌صورت طبیعی تحت دمای پاستوریزاسیون از بین می‌رود، اما اگر غذای آلوده در یخچال نگهداری شود، باکتری همچنان به رشد و تکثیر خود ادامه می‌دهد.
مراقب دندان هایتان باشید
چه کسی دوست دارد در دوران حاملگی زمانی که کلی کار هیجان انگیز برای انجام دادن وجود دارد، سراغ دندانپزشک برود؟ ممکن است طاقت فرسا به نظر برسد، اما توجه به سلامت خود و کودک، فعالیتی است که برای خاطر فرزندتان انجام می‌دهید. حاملگی بر دندان‌ها و لثه‌های شما نیز مانند دیگر نقاط بدن اثر می‌گذارد. بنابراین مراقبت از دندان‌ها در طول این ماه‌ها به معنی محافظت از خود و فرزندتان است، نه تلاشی برای داشتن لبخند زیبا. بله، حاملگی حتی روی دهان شما نیز اثر می‌گذارد. شما طی این دوران غذای بیشتری می‌خورید و هورمون‌های حاملگی نیز باعث تورم، نرمتر و حساستر شدن لثه‌ها می‌شوند. مجموع این عوامل شما را بیشتر در معرض آماس و التهاب قرار می‌دهد و حالتی را ایجاد می‌کند که در اصطلاح ورم لثه نامیده میشود. نیمی از همه خانم‌های باردار دچار این مشکل می‌شوند. ورم لثه ناشی از حاملگی بر اثر پلاک‌های چسبنده غشاهای بی‌رنگی که روی دندان‌ها تشکیل و باعث فساد آنها می‌شوند، ایجاد میشود.
کارهای خانه را تقسیم کنید
ممکن است وقتی که کارهای خانه را انجام می‌دهید همسرتان خودش را با رایانه سرگرم کند و این خارج از تحمل شماست. همین باعث میشود فکر کنید با این که همسرتان نیز در خانه کار می‌کند بیشتر کارهای سخت و طاقت فرسای خانه را شما انجام می‌دهید. این وضعیت همیشه قابل تغییر نیست. اگر کارتان را رها کرده و در خانه مانده باشید همسرتان از شما انتظار خواهد داشت بیشتر به کارهای خانه بپردازید نه کمتر. تحقیقات نشان می‌دهد در خانه‌هایی که زن و شوهر هر دو تمام وقت بیرون از خانه کار می‌کنند بیشتر کارها را زن انجام می‌دهد. همچنین اگر فرزند دیگری نیز داشته باشید بیشتر کارهای او را نیز باید مادر خانواده انجام دهد.
اما حالا زمان آن است که کارها و مسئولیت‌های خانه را منصفانه‌تر با یکدیگر تقسیم کنید. اگر هم اکنون بیشتر کارهای نظافت خانه و شستشوی لباس‌ها را انجام می‌دهید فهرستی از کارهای خانه تهیه و آن را بین خود و همسرتان تقسیم کنید. انگار می‌خواهید گروهی را برای انجام پروژه‌ای راه اندازی کنید.
اگر کار خاصی مثل اتو کردن لباس‌ها یا تمیز کردن حمام مطرح باشد که هر دو از آن متنفرید می‌توانید گاهی انجام آن را به فرد دیگری محول کنید. پس انداز کردن پول بیشتر به ویژه حالا که فرزندی در راه دارید برای شما بسیار مهم است. اگر از الان بخواهید کارها را به مستخدم واگذار کنید و بابت خدماتش پول پرداخت کنید، بعدها با ورود کودک به خانه و افزایش کارها باید مبلغ بیشتری برای این کار کنار بگذارید و زندگیتان مختل میشود.
حالا می توانید اتاقش را رنگ کنید
اگر منتظر بودید که اتاق کوچولویتان را رنگ کنید، حالا و در آغاز هفته سیزدهم بارداری می‌توانید این کار را انجام دهید. اغلب رنگ‌ها از جمله رنگ پلاستیکی سرب و جیوه ندارند و بنابراین بدون هیچ خطری می‌توانید این کار را انجام دهید. حرکات مکرر دست با قلم مو و فرچه می‌تواند به کمرتان صدمه بزند، بنابراین از همسرتان بخواهید با نگهداشتن آن به شما کمک کند. محض پیشگیری نیز هنگام نقاشی پنجره را باز بگذارید تا بخار رنگ خارج شود. از بالا رفتن از نردبان یا حتی ایستادن روی چهارپایه خودداری کنید. از آنجا که نقطه تعادل شما در زمان حاملگی تغییر می‌کند، احتمال سقوط شما زیاد است. از رنگ‌های روغنی و نیز هرگونه رنگ‌بَر مانند تینر دوری کنید، زیرا حاوی حلال و در اغلب موارد سمی هستند.
آزمایش ژنتیک در هفته 13 بارداری
بهتر است با پزشک مشورت کنید تا اگر لازم است غربالگری خاصی انجام شود در این هفته این کار را بکنید. از هفته 11 تا 14 ممکن است یک سونوگرافی برای ارزیابی جنین انجام شود تا مقدار مایع پشت گردن جنین مشخص شود. این در جنین مبتلا به سندرم داون دچار مشکل است. سه نوع آزمایش خون برای زنان باردار میتوان انجام داد که برای انواع مختلف ناهنجاریهای ژنتیکی از جمله سندرم داون، تریزومی 18 و اسپینابیفیدا مورد استفاده قرار می‌گیرد. آزمایش‌ها عبارتند از:
- غربالگری متوالی: بین هفته های 10 تا 13 و مجددا طی هفته‌های 15 تا 20 انجام میشود. این غربالگری برای 6 پروتئین جنین توصیه میشود. این آزمایش قادر به شناسایی 92 درصد حاملگی‌های سندرم داون است.
- غربالگری سرم یکپارچه: در این آزمایش هم خون مادر در هفته‌های 10 تا 13 و دوباره 15 تا 20 برای 6 پروتئین مورد آزمایش قرار می‌گیرد. این آزمایش 88 درصد سندرم‌های داون را شناسایی می‌کند.
- غربالگری چهارگانه: در طول هفته های 15 تا 20 انجام میشود. این آزمایش برای چهار پروتئین جنینی انجام میشود و تا 79 درصد احتمال شناسایی سندرم داون را دارد. زنانی که دو غربالگری اول را انجا نداده‌اند باید این تست را انجام دهند.
توصیه‌های مذهبی هفته سیزدهم بارداری
ماهی که پیش رو دارید، ماه رویش مو است. در این ماه جنین کمی از زشتی خود را از دست می‌دهد، پوستش شفاف و قرمز رنگ است و کرک نازکی سراپای بدن او را پوشانده است.
توصیه‌شده است در این ماه روزهای پنجشنبه و جمعه سوره “انسان” (دهر) را بخوانید. در همه نمازهایتان در یک‌رکعت سوره “قدر” را تلاوت کنید و هرروز بعد از نماز 140 مرتبه صلوات بفرستید
قاووت بخورید. خوردن قاووت یا سویق، موجب قوت در فرزند و نبودن کودنی، سبک‌مغزی و نادانی در او میشود.
با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان
