هفته ۵
در تقویم بارداری هفته به هفته حالا شما دقیقا در شمار مادران باردار به حساب می‌آیید. هفته پنجم بارداری همان هفته‌ای است که خبر خوش مادر شدن را می‌شنوید چون حالا دیگر قاعدگی را از دست داده‌اید و به این فکر افتاده‌اید که تست حاملگی بدهید. در هفته 5 بارداری بالا رفتن هورمون پروژسترون ممکن است نشانه‌هایی مانند تهوع، خستگی و تورم سینه‌ها را ایجاد کند که شما به کلی آنها را نادیده می‌گیرید.
وضعیت جنین در هفته پنجم بارداری
در رحمتان، توده سلولی کوچکی به سرعت در حال رشد است. در هفته پنجم بارداری، او تنها به‌اندازه یک‌دانه کنجد است و شکل خاصی ندارد. جنین در این زمان از سه لایه خارجی، میانی و داخلی (لایه‌های اکتودرم، مزدورم و اندودرم) تشکیل شده است که بعدا اندام‌ها و بافت‌های بدن او را تشکیل می‌دهند. بخشی از سلول‌های جنین در حال تشکیل اندام‌های بزرگ بدن مانند کلیه‌ها و کبد هستند و از سوی دیگر لوله عصبی او نیز در ابتدای مسیر رشد قرار دارد.
این لوله عصبی (که بعدا مغز، نخاع، اعصاب و ستون فقرات کودک شما را به وجود خواهد آورد)، در لایه خارجی که اکتودرم نامیده می‌شود، رشد می‌کند. همچنین، این لایه، در نهایت پوست، مو، ناخن‌ها، غده‌های سینه، غده‌های عرق و همچنین مینای دندان کودک را تشکیل خواهد داد.
شکل‌گیری قلب و سیستم گردش خون او در لایه میانی یا مزودرم، آغاز می‌شود. حفره‌های قلب کوچک جنین شما در هفته 5 بارداری شکل می‌گیرند و قلب او شروع به تپش و پمپ کردن خون خواهد کرد. لایه مزودرم هم ماهیچه، غضروف، استخوان و بافت‌های زیرپوستی او را شکل خواهد داد.
لایه داخلی یا اندودرم در تشکیل ریه‌ها، روده‌ها، سیستم اولیه ادراری، و همچنین تیروئید، کبد و لوزالمعده نقش خواهد داشت. در همین حال جفت اولیه و بندناف که مواد غذایی و اکسیژن را به کودک شما می‌رسانند در حال فعالیت هستند.
وضعیت مادر در هفته پنجم بارداری
شاید شما هم مانند برخی از زنان در هفته پنجم بارداری، دچار تهوع و استفراغ (که ممکن است در زمان‌هایی غیر از صبح نیز رخ بدهد)، درد سینه، خستگی و تکرر ادرار شوید. همه این علائم طبیعی هستند، همه آنها ممکن است شما را اذیت کرده و به ستوه آورند، اما از سوی دیگر این اتفاقات نیز بخشی از حاملگی هستند و هیچ‌کدام دائمی نبوده و برای همیشه باقی نخواهند ماند. افرادی که اطراف شما هستند هیچ نشانه‌ای از رشد حیرت‌انگیزی که درون بدن شما در حال رخ دادن است نمی‌بینند.
با احتیاط ورزش کنید
اگر پیش از بارداری ورزشکار بودید الان با شدت کمتر می‌توانید ورزش خود را ادامه دهید و در غیر این صورت بهتر است فعالیت‌های روزمره و یک پیاده‌روی سبک داشته باشید و بعد از هفته 20 بارداری ورزش‌های دوران بارداری را شروع کنید. ورزش به شما کمک خواهد کرد تا با اضافه‌وزنی که تحمل می‌کنید، کنار بیایید و برای مواجهه با مراحل سخت‌تر حاملگی آماده شوید.
درصورتی‌که بعد از هفته 20 بارداری یک برنامه منظم ورزشی برای خود تنظیم کنید، پس از زایمان متوجه می‌شوید که بازگشت به حالت طبیعی برایتان راحت‌تر خواهد بود. یک فعالیت ورزشی متعادل و بی‌خطر را که دوست دارید، انتخاب کنید پیاده‌روی و شنا، انتخاب‌های مناسبی برای خانم‌های باردار هستند.
در هفته پنجم بارداری چه بخوریم؟
نیازی به مصرف جداگانه مکمل در این زمان نیست همان نور خورشید و مصرف هفته‌ای یک بار ماهی و روغن ماهی کفایت می‌کند.
از آنجا که اسکلت استخوانی و دندان نوزاد در داخل رحم احتیاج به کلسیم دارد. بنابراین وجود این ویتامین برای جذب کلسیم لازم است. ویتامین D به مقدار زیاد در روغن ماهی وجود دارد و علاوه بر آن اشعه آفتاب نیز منبعی بسیار خوب برای تامین این ویتامین است.
وقت آن است خوردن برخی خوراکی‌ها مانند غذاهای غیرپاستوریزه، گوشت خام، تخم مرغ و ماهی حاوی جیوه را ممنوع کنید چون می‌تواند باعث ایجاد آلرژی شود.
همچنان توصیه می‌شود ظرف مدفوع گربه خانگی را عوض نکنید چون ممکن است در صورت ابتلای گربه، شما نیز مبتلا به عفونت توکسوپلاسموز شوید. ابتلا به توکسوپلاسموز یا انگل گربه در زمان بارداری بسیار خطرناک است و منجر به کری و کوری و ناهنجاری‌های ژنتیکی در جنین می‌شود.
علائم مهم هفته پنجم بارداری
تکرر ادرار در اوایل بارداری وجود دارد ولی علت آن افزایش سایز رحم نیست چون افزایش مشهود در سایز رحم وجود ندارد. در هفته پنجم بارداری به این شرایط با دید مثبت نگاه کنید و این رفت‌وآمدها را مثل ورزش در نظر بگیرید. ممکن است این رفت‌وآمدها به دستشویی باعث شود به این فکر بیفتید که مایعات کمتری مصرف کنید، اما هرگز این کار را انجام ندهید و همچنان سعی کنید تا جایی که می‌توانید آب بنوشید.
مراقب پوستتان باشید
در دوران بارداری، با تغییر سطح هورمون‌های بدن ممکن است یک ماه دچار آکنه و جوش صورت و ماه بعد دچار خشکی بیش از حد پوست شوید. از آنجا که جوش‌های دوران بارداری با بسته شدن منافذ پوست به وسیله چربی ایجاد می‌شود برای پاک کردن پوست از محلول‌های تمیزکننده روزانه و غیر خشک‌کننده پوست استفاده کنید و هفته‌ای چند بار ماسک جوانه را به‌آرامی روی پوست بمالید. برای درمان خانگی چربی پوست، دو عدد سفیده تخم‌مرغ را هم بزنید و روی صورتتان بمالید و آن را بعد از 15 دقیقه بشویید. برای تهیه ماسک مرطوب‌کننده خانگی هم می‌توانید بلغور جو را بپزید تا آب آن غلیظ شود و بعد از آنکه خنک شد، روی پوست صورتتان بمالید و بعد از 20 دقیقه با آب ولرم بشویید.
این داروهای پوستی را نخورید
از آنجا که مصرف برخی داروهای پوستی با برخی نواقص مادرزادی مرتبط هستند در دوران بارداری از داروهای پوستی زیر استفاده نکنید :
- داروی ضد قارچ
- تتراسایکلین آنتی بیوتیکی که معمولا برای درمان جوش و آکنه استفاده می‌شود
- ماینوکسیدین، تقویت‌کننده مو
لیست کارهای مهم در هفته پنجم بارداری
- در هفته پنجم بارداری، دیگر لازم است یک پزشک یا ماما انتخاب کنید و با او قرار ملاقات بگذارید. برای آماده شدن به منظور معاینه، اولین روز از آخرین دوره پریود خود را یادداشت کنید (این کار برای تعیین زمان تقریبی تولد کودک ضروری است.)
- یک لیست از سوالات مهم درباره بارداری تهیه کنید. در مورد سابقه پزشکی از اقوام خود و شوهرتان پرس‌وجو کنید. ممکن است پزشک از شما درباره بیماری‌های مزمن یا ناهنجاری‌های ژنتیکی در هر دو خانواده سوال کند.
- مراقبت از دندان را فراموش نکنید در دوران بارداری به علت افزایش بزاق محیط دهان اسیدی‌تر می‌شود و احتمال آسیب به دندان‌ها بیشتر است.
- توصیه می‌شود از اشعه ایکس برای عکسبرداری دندان و سایر ارگان‌ها به هیچ وجه استفاده نکنید.
وزن مناسب در بارداری
در هفته پنجم بارداری شکم شما تغییری نمی‌کند و تنها ممکن است کمی پفک کرده باشید. حتی این احتمال وجود دارد که به دلیل بی‌اشتهایی وزن کم کنید. اما بهتر است بدانید همه اینها در هفته پنج بارداری طبیعی است. زنان باردار متفاوت هستند و بدنشان در دوران بارداری تغییرات گسترده‌ای می‌کند. شاید هم از اضافه وزن نگران باشید و نخواهید زیاد وزن اضافه کنید در حالی که نباید زیاد از این موضوع بترسید. پزشکان برای فردی که شاخص توده بدنی نرمال و طبیعی دارد 0 تا یک کیلوگرم اضافه وزن را توصیه می‌کنند. شما به هر حال باید وزن اضافه کنید. پزشک شما توصیه‌های شخصی درباره افزایش وزن به شما خواهد داد چون این موضوع در مورد بدن هر فردی متفاوت است.
اگر شاخص توده بدنی‌تان کمتر از 18.5 است:
- وزن کلی توصیه شده برای بارداری شما 12.5 تا 18 کیلوگرم است.
- در سه ماهه دوم و سوم هدف این است که 500 تا 700 گرم در هر هفته وزن اضافه کنید.
اگر وزن متناسب دارید و شاخص توده بدنی‌تان 18.5 تا 24.9 است:
- وزن کلی توصیه شده برای بارداری 11.3 تا 15.8 کیلوگرم است.
- در سه ماهه دوم و سوم هدف اضافه کردن 350 تا 450 گرم در هر هفته است.
اگر اضافه وزن دارید و شاخص توده بدنی‌تان 25 تا 29.9 است:
- وزن کلی توصیه شده برای بارداری شما 6.8 تا 11.3 کیلوگرم است.
- در سه ماهه دوم و سوم 225 تا 320 گرم در هر هفته باید وزن اضافه کنید.
اگر چاق هستید و شاخص توده بدنی‌تان 30 و بالاتر است:
- وزن کلی توصیه شده برای بارداری 5 تا 9 کیلوگرم است.
- در سه ماه دوم و سو م هدف 180 تا 270 گرم اضافه وزن در هر هفته است.
اگر دوقلو باردار هستید
- وزن کلی توصیه شده برای حاملگی 18 تا 20 کیلوگرم است.
- در نیمه اول بارداری هدف اضافه کردن 500 گرم در هفته است و در نیمه دوم کمی بیش از 500 گرم در هفته نیاز به افزایش وزن دارید.
ماساژ بگیرید
هفته 5 بارداری زمان مناسبی است که از شریک زندگی‌تان بخواهید شما را ماساژ دهد. شما در حال حاضر شکم بزرگی ندارید اما بدنتان سریع کار می‌کند و به زودی جنین رشد می‌کند بنابراین شما مستحق کمی ماساژ هستید.
شغلتان را ایمن کنید
اطمینان حاصل کنید که خانه و محل کارتان ایمن است. برخی مشاغل و سرگرمی‌ها می‌توانند شما و جنین‌تان را در معرض خطر قرار دهند. اگر به طور معمول در معرض مواد شیمیایی، فلزات سنگین مانند سرب و جیوه و بعضی عوامل بیولوژیکی قرار دارید درست است که در هفته پنجم بارداری هستید اما باید در همین مدت تغییراتی در سبک زندگی‌تان بدهید. به یاد داشته باشید که برخی محصولات تمیزکننده، آفت‌کش‌ها، حلال‌ها و سرب موجود در آب آشامیدنی که از لوله‌های قدیمی به آن منتقل می‌شود، می‌تواند خطرناک باشد. با پزشک درباره سبک زندگی‌تان صحبت کنید تا بتوانید راه‌هایی برای جلوگیری یا از بین بردن خطراتی که شما را در خانه یا محل کار تهدید می‌کند، دور شوید و به هیچ وجه در معرض اشعه ایکس قرار نگیرید.
سونوگرافی هفته پنجم بارداری
این سونوگرافی به شیوه واژینال انجام می‌شود چون دقت کار بالاتر می‌رود و هیچ خطری برای شما و جنین‌تان وجود ندارد. ناحیه تاریک مایع حاوی ساک بارداری است. در نهایت این مایع با مایع آمنیوتیک جایگزین می‌شود که جنین در ماه‌های آینده در آن زندگی کند. دایره سفید داخل مایع، کیسه زرده نامیده می‌شود. قبل از تشکیل کامل جفت کیسه زرده نقش مهمی در فراهم آوردن تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد کودک دارد.
توصیه های مذهبی هفته پنجم بارداری
شما در ابتدای ماه دوم از بارداری هستید و خوب است بدانید که ماه دوم، ماه چهره است، در آغاز این ماه اعضای بدن جنین به‌صورت جوانه‌هایی ظاهر می‌شوند. بهتر است همیشه با وضو باشید و از خوردن غذاهای حرام پرهیز کنید و روزهای پنجشنبه و جمعه سوره “ملک” را تلاوت کنید.
با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان
