اهمیت تست پروستات
تست پروستات جز معاینات دوره ای مهم در اکثر مردان به شمار میرود. هر یک از غدد در بدن انسان کاری خاص انجام میدهند و محصول نهایی کار آنها موجب بهبود یا ادامه عملکرد عضوی خاص از بدن است به طور کلی غدد به دو دسته برون ریز و درون ریز تقسیم بندی میشوند و علت این نامگذاری کاملا واضح است. غدد درون ریز هورمون ها و محصول نهایی کار خود را درون خون ترشح میکنند ولی حاصل عملکرد غدد بیرون ریز به بیرون از بدن هدایت میشوند. واضح ترین غده بیرون ریز در بدن، غدد بزاقی هستند که اهمیت و محصول نهایی عملکردشان نیازی به توضیح تخصصی ندارد. غدد از لحاظ شکل به دو شکل لوله ای و توده ای تقسیم می شوند.
مهمترین غدد در بدن شامل هیپوفیز و هیپوتالاموس ،غده صنوبری، غده‌های تیرویید و پاراتیرویید ،غدد فوق کلیه، لوزالمعده یا پانکراس و غدد جنسی مردانه بیضه و پروستات و زنانه تخمدان ها هستند . ضعف یا اختلال در عملکرد هر یک از این غدد باعث ایجاد بیماری ای خاص میشود. غیر از ضعف در عملکرد، غدد گاهی نیز دچار مشکلات جدی تری میشوند مثل سرطان. از آنجایی که شکل و شمایل غدد توده ای است گاهی سرطان های آن بسیار دیر تشخیص داده می شود، از این رو دقت و کنترل دقیق علائم و انجام دوره ای آزمایشات و تست های مربوط به این اعضای مهم در تشخیص به موقع و درمان راحت تر بیماری های غدد نقش ویژه ای ایفا می کنند.
غده پروستات ، یک غده برون‌ریز است که محصول نهایی عملکرد آن حدودا سی درصد از مایع منی را تشکیل میدهد و مایعی قلیایی و محافظ است که در نهایت از آسیب به اسپرم ها تا رسیدنشان به تخمک جلوگیری میکند و انقباضات آن غیر از ایجاد لذت جنسی در مردان باعث تسهیل روند رسیدن اسپرم به تخمک میشود. غده پروستات عضوی گردویی شکل که بین آلت تناسلی و مثانه قرار دارد دو عملکرد مهم برای این عضو مردانه متصور است اول ساخت مایعی قلیایی و غلیظ که به اسپرم اضافه میشود، دوم انقباض هنگام انزال که باعث انسداد و حبس ادرار برای جلوگیری از مخلوط شدن ادرار و مایع منی و همچنین پرتاب مایع منی میشود.
سلامت غده پروستات بسته به سبک زندگی ،سابقه خانوادگی ، افزایش سن و مصرف برخی دارو ها یا حتی بدون هیچ دلیل مشخصی ممکن است مختل شود.
در برخی مردان این عضو مهم از سی سالگی شروع به رشد میکند و تا شصت سالگی ادامه می یابد ،سی تا چهل درصد مردان پنجاه سال به بالا ممکن است دچار بزرگی پروستات یا همان سرطان خوش خیم غده پروستات شوند که معمولا نزدیک به ده درصد آنها نیاز به جراحی پیدا میکنند، از این رو انجام تست پروستات جز معاینات دوره ای مهم در اکثر مردان به شمار میرود.
پروستات در مردان مسن به سه نوع اختلال عمده دچار میشود :
- پروستاتیت (التهاب پروستات) که عامل اصلی ایجاد آن یک عفونت میکروبی است.
- هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH)
- سرطان بدخیم که سخت ترین نوع از بیماری های پروستات است.
در واقع در هر سه این موارد تشخیص به موقع تاثیر بسزایی در درمان خواهد داشت.
آماده شدن برای انجام تست پروستات
انجام تست پروستات برای تمام مردان بالای چهل و پنج سال توصیه میشود . گاهی پزشک التهاب پروستات را با یک معاینه ساده از طریق رکتال متوجه میشود، این معاینه شاید برای فرد ناخوشایند به نظر برسد خصوصا اگر به التهاب پروستات دچار باشد اما هیچ گونه خطری ندارد و به این صورت است که پزشک از طریق مقعد و با انگشت پروستات را مورد معاینه فیزیکی قرار میدهد و اگر نیاز به بررسی های دقیق تر باشد انجام تست آنتی ژن مخصوص پروستات را تجویز خواهد کرد .
در طول انجام معاینه پروستات آرامش خود را حفظ کنید و سعی کنید دم و بازدم طبیعی داشته باشید و اگر بواسیر یا پارگی در مقعد دارید حتما پزشک را مطلع کنید .تست PSA از طریق بررسی آنتی ژن پروستات در خون انجام میشود. قبل از انجام این تست باید شرایط تست پروستات را بدانید و لازم است پزشک از داروهای خاصی که مصرف می‌کنید اطلاع داشته باشد همچنین فعالیت جنسی نیز ممکن است بر سطح این آنتی ژن در خون موثر باشد لازم است با پزشک راجع به نداشتن فعالیت جنسی چند روز قبل از انجام تست مشورت کنید.
چه زمان هایی باید آزمایش پروستات انجام شود؟
تست پروستات معمولا باید جزو چکاپ های اصلی مردان بالای چهل و پنج سال باشد، یعنی برای ارزیابی عملکرد این عضو مهم نیاید منتظر ایجاد علائم ناخوشایند بیماری پروستات باشید. اما اگر در پی ایجاد علائم ناخوشایند برای ویزیت به پزشک متخصص مراجعه کنید معمولا پزشک بعد از معاینه فیزیکی پروستات اگر مورد غیر طبیعی احساس کند تست PSA توصیه خواهد کرد. این یک تست کاملا غیرتهاجمی است و با نمونه گیری خون در آزمایشگاه انجام میشود.
پزشک علاوه بر میزان آنتی ژن مخصوص پروستات میزان تغییرات آن را نیز اندازه میگیرد . در واقع بالا بودن میزان آنتی ژن در خون لزوما به معنی وجود سرطان پروستات نیست چرا که عوامل زیادی بر سطح این فاکتور در خون موثر است که به دقت باید بررسی شود. در واقع بهترین راه برای بالا بردن دقت بررسی این است که با پزشکتان صادق باشید و یک شرح حال دقیق و مفصل در کنار جواب تست PSA در اختیار پزشک قرار دهید .
انواع بیماری های پروستات
بیماری های پروستات که در اغلب اشخاص در میانسالی ایجاد میشوند شامل تغییرات در سایز پروستات ، عفونی شدن این غده و یا هر دو این موارد میگردد . علائم بیماری گاهی اوقات خیلی دیر بروز میکنند پس بهترین راه تشخیص به موقع و درمان راحت آنها انجام چکاپ به صورت دوره ای است .
گاهی پروستات فقط بزرگ میشود و این تغییر سایز با اینکه مشکلات زیادی میتواند ایجاد کند اما خوش خیم است و به راحتی با دارو درمان میشود و در موارد نادری فرد نیاز به جراحی پیدا میکند.
نوع دیگر بیماری پروستات ورم همراه با عفونت باکتریایی است که علائم ناخوشایندی دارد اما کاملا قابل درمان است و نوع سوم بیماری پروستات که بیماری نسبتا دردسر سازی است سرطان بدخیم پروستات است که پروسه درمانی طولانی دارد و حتی گاهی به ارگان های دیگر بدن نیز سرایت کرده و باعث آسیب میشود .
اما در نهایت با پیشرفت علوم آزمایشگاهی و تشخیص به موقع تمامی این بیماری ها قابل درمان هستند فقط پروسه درمانی آنها باهم متفاوت است
