آزمایش غربالگری اول باید ناشتا باشیم؟
آزمایش غربالگری از مهم ترین آزمایش ها در دوران بارداری می باشد که حتما باید انجام بگیرد . از مهم ترین نگرانی های افراد در طول بارداری ناهنجاری‌های مادرزادی و اختلالات ژنتیکی می باشد، امروزه به جهت پیشرفت تکنولوژی و علم می توان که در اوایل بارداری با استفاده از برخی تکنیک های تهاجمی و غیرتهاجمی بیشتر این ناهنجاری‌های مادرزادی و اختلالات ژنتیکی شناسایی کرد که این آزمایشات و اقدامات برای شناسایی اختلالات مختلف در جنین شامل آزمایش های غربالگری و آزمایش تشخیصی می باشد.
در واقع هدف از انجام آزمایش غربالگری این است که بتوان برخی از اختلالات مانند اختلالات کروموزومی و ژنتیکی را به صورت زود هنگام تشخیص داد ، به عبارت دیگر میتوان گفت که آزمایشات غربالگری یک مجموعه ای از تست های خون و سونوگرافی می باشد که به هدف بررسی سلامت جنین و همچنین غربالگری گروه های پرخطر از لحاظ انواع بیماری های سندروم داون ، عفونی ، برخی دیگر از نقایص ژنتیکی و ناهنجاری های جنین در دوران بارداری انجام می گیرد .
در ادامه این مقاله به بررسی برخی آزمایش غربالگری خواهیم پرداخت و مواردی همچنون انواع آزمایش های غربالگری ، قدرت تشخیص آزمایش های غربالگری ، نحوه انجام ، نحوه تفسیر جواب آزمایش های غربالگری خواهیم پرداخت . یکی از سوالات مهم در رابطه با این موضوع که بسیاری از افراد در رابطه با ان بی خبر هستند این است که آیا آزمایش غربالگری اول باید ناشتا باشیم یا خیر، در پاسخ این سواب باید بگوییم که در صورتی که در آزمایش غربالگری مرحله اول پزشک آزمایش دیابت بارداری را برای شما تجویز نکرده باشد ، برای انجام غربالگری نیاز نیست که شما ناستا باشید اما اگر آزمایش دیابت به صلاح پزشک تجویز شده باشد شما باید به صورت ناشتا غربالگری اول را انجام دهید .
انواع آزمایش های غربالگری
آزمایش غربالگری در دوران بارداری شامل دو مرحله می باشد که هر کدام در زمان معین خود باید انجام بگیرد. در ادامه این مقاله ما ما این دو مرحله را به طور خلاصه شرح خواهیم داد :
۱ ) تست غربالگری سه ماهه اول ( دبل مارکر ) : اولین مرحله آزمایش غربالگری که با نام غربالگری سه ماهه اول نیز شناخته می شود ، باید در بین هفته ی ۱۰ تا هفته ۱۳ و ۶ روز انجام بگیرد. هدف از انجام این غربالگری این است که بیماری هایی همچون سندرم داون ( منگولیسم ) ، سندرم ادوارد ( تریزومی ۱۸ ) ، سندرم پاتو ( تریزومی ۱۳ ) تشخیص داده شود که این تشخیص با استفاده از اندازه گیری free hCG و PPAP-A در خون مادر انجام می گیرد . همچنین علاوه بر این دو ازمایش سونوگرافی NT نیز در سه ماهه اول بارداری انجام می گیرد که هدف از ان اندازه گیری مایع پشت گردن جنین می باشد .
۲ ) تست غربالگری سه ماهه دوم ( کواد مارکر ) : این تست نیز باید حتما در فاصله زمانی ۱۴ تا ۲۲ هفتگی حاملگی انجام بگیرد ، هدف از انجام این مرحله از آزمایش غربالگری این است که بیماری هایی همچون سندرم داون ، نقایص لوله ی عصبی ( NTD ) ، سندرم ادوارد ( تریزومی ۱۸) تشخیص داده شود.
برای این کار در طی آزمایشات مختلف استریول آزاد ، آلفافیتوپروتئین ، hCG خون اندازه گیری می شود که منشا هر کدام از سلول ها و ارگان های جنینی می باشد که اصلی ترین عامل تاثیرگذار در ان سن حاملگی افراد می باشد .
قدرت تشخیص آزمایش های غربالگری
آزمایش غربالگری به منظور شناسایی نقایص و اختلالات ژنتیکی و مادرزادی در جنین در دو مرحله در دوران بارداری انجام میگیرد. یکی از اساسی ترین موضوعات در این بین این است که این نوع از آزمایش های غربالگری تا چه مقدار می توانند که به درستی نتایج را نشان دهند یا به عبارتی قدرت تشخیص آزمایش های غربالگری چقدر است و به چه عواملی بستگی دارد.
طی دو مرحله از آزمایش غربالگری که در قسمت قبل توضیح دادیم نتایجی حاصل می شود که با استفاده از نرم افزار های ویژه ای بررسی می شوند و در صورت تایید از سوی این نرم افزار ها مورد ارزیابی قرار می گیرند و سپس این نتایج توسط مشاور ژنتیک یا پزشک معالج مورد بررسی قرار می گیرد و اگر خطری مشاهده شود به افراد گفته خواهد شد.
در این بین عواملی دیگر همچون وزن ، سن ، نژاد ، سابقه فامیلی ، وجود یا عدم وجود دیابت و مصرف سیگار از سوی مادر نیز در در برآورد فاکتور خطر در نظر گرفته می شود .
عامل دیگری که بر روی بالا رفتن قدرت تشخیص آزمایش های غربالگری تاثیر دارد این است که تست های غربالگری سه ماهه اول و دوم به صورت یکپارچه انجام گیرد، زیرا در این صورت قدرت تشخیص سندرم داون به بیش از ۹۰درصد نیز می رسد .
آزمایش خون و سونوگرافی در غربالگری چگونه است؟
آزمایش خون و سونوگرافی در غربالگری به منظور اندازه گیری دو ماده در خون مادر که عبارت است از free hCG و PPAP-A . برای این آزمایش ها شما باید در ۱۰ هفته تا ۱۳ هفته و ۶ روز ازمایش های خون را انجام دهید.
برای این آزمایش ها در صورتی که پزشک برای شما آزمایش دیابت را تجویز کرده باید باید که ناشتا باشید و در غیر این صورت نیاز به ناشتا بودن نمی باشد و می توانید که در هر ساعت آزمایش را انجام دهید ، البته بهتر است باز هم اطلاعات دقیق را از مشاور ژنتیک یا پزشک معالج خود حتما جویا شوید .
تفسیر جواب آزمایش های غربالگری
جواب آزمایش های غربالگری را به شما در قالب برگه ای نحویل خواهند داد که پزشک شما ان را بررسی می کند. در این برگه اطلاعاتی همانند غلظت اندازه گیری شده مواد مورد نطر در خون ،وضعیت جنین و … را نشان می دهند. به عنوان مثال در قسمت غلظت اندازه گیری شده ، دو ماده بیوشیمیایی B-HCG وpapp-a از خون مادر که هر کدام برای تشخصی بیماری مختلف در جنین است در قسمت result میزران را نوشته است که اندازه مناسب ن توسط پزشک باید تشخیص داده شود .
