BHCG
آزمایش BHCG :
◀︎این آزمایش در بخش هورمون آزمایشگاه فجر انجام میپذیرد.
آزمایش بتا یکی از آزمایشاتی است که برای تشخیص بارداری از آن استفاده می‌شود.
اما بتا چیست؟
بتا در واقع بخشی از هورمون HCG است.
حال ممکن است این سوال برای شما پیش آید که هورمون HCG چیست؟!
هورمون HCG هورمونی است که در دوران بارداری توسط جفت تولید می‌شود و پس از برقراری ارتباط خونی بین مادر و جنین در گردش خون مادر وارد می‌شود و قابل سنجش می‌گردد. وظیفه‌ی این هورمون (hcg) نگهداری از جسم زرد است که تولید استرادیول و پروژسترون می‌کند. (جسم زرد (Corpus luteum) توده‌ی سلولی موقتی در تخمدان خانم‌های بارور است که هورمون‌های پروژسترون، استرادیول و اینهیبین A را ترشح می‌کند.) فرایند تشکیل هورمون اچ سی جی بدین صورت است که پس از عمل لقاح و لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم، بین ۳ الی ۱۰ روز بعد جفت تشکیل می‌شود. حال توسط سلول‌های جفت، هورمون HCG تولید شده و به مراقبت از جسم زرد می‌پردازد. نیمه عمر این هورمون ۱۲ الی ۳۶ ساعت می‌باشد.
اندازه‌گیری هورمون hCG در خون اولین‌بار در حدود ۱۱ روز پس از لقاح و بین ۱۲ تا ۱۴ روز پس از لقاح در ادرار قابل محاسبه است. مقدار HCG به طور طبیعی هر ۷۲ ساعت دو برابر می‌شود به گونه‌ای که سطح آن در هفته‌های ۸ تا ۱۱ بارداری به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه بارداری کاهش می‌یابد.
آزمایش بتا چه زمانی انجام می‌شود؟
هورمون اچ سی جی در حاملگی طبیعی در حدود ۴ الی ۶ هفته پس از شروع بارداری افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده و سپس کم کم افت پیدا می‌کند. اما در مواردی همچون بارداری خارج رحم، حاملگی مولار، برداشت کل رحم و کورتاژ پس از حاملگی سیر نزولی سریعتر آن قابل مشاهده است. این آزمایش را هر زمان که مشکوک به حاملگی طبیعی و یا حتی موارد خارج رحمی بودید می‌توانید انجام دهید و درخواست آن بوسیله خود فرد نیز قابل قبول است.
آمادگی های لازم برای انجام آزمایش بتا چیست؟
برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست.
عدم مصرف آب ضرورتی ندارد و حتی قطع داروهایی که در حال مصرف آن هستید (با تشخیص پزشک) لازم نیست.
در هر ساعتی از شبانه روز می‌توانید این آزمایش را انجام دهید.
هورمون hcg ابتدا در خون ظاهر می‌شود و بعد از آن شروع به متابولیزه شدن کرده و در ادرار دفع می‌شود. بنابراین سنجش این هورمون در آزمایش خون حساس‌تر است و زودتر مثبت می‌شود. در موارد حاملگی خارج رحمی هم که حتما باید خون تست شود.
آزمایش سنجش بتا به دو نوع تقسیم بندی می‌شود؛ نوع کیفی که در آن فقط وجود هورمون اچ سی جی در خون بررسی می‌شود و نوع کمی که میزان آن نیز مورد سنجش قرار می‌گیرد.
در مورد سطح هورمون hCG این نکات را به یاد داشته باشید
اگر در آزمایش بتا سطح هورمون اچ سی جی کمتر از ۵ mIU/ml باشد، یعنی اینکه بارداری وجود ندارد و اگر سطح این هورمون بالاتر از۲۵ mIU/ml باشد، بارداری قطعی است. اگر میزان HCG بین ۱۰ تا ۲۵ باشد نمی‌توان در مورد بارداری یا عدم بارداری اظهار نظر قطعی نمود.
نکته: واحد اندازه گیری این هورمون milli-international units per milliliter = mIU/ml می‌باشد.
در ۸۵% بارداری‌ها مقدار این هورمون طی ۴۸ الی ۷۲ ساعت دو برابر می شود و هرچه سن بارداری شما بیشتر شود، زمان دو برابر شدن این هورمون طولانی‌تر شده و حداکثر به ۹۶ ساعت می‌رسد.
در مورد سطح این هورمون در بدن باید دقت نمود. زیرا در برخی حاملگی‌های طبیعی مقدار این هورمون می‌تواند کم باشد ولی نوزادی کاملا سالم به دنیا آید. سونوگرافی در هفته‌های ۵ و ۶ بارداری صحت بیشتری نسبت به اندازه‌گیری hCG دارد.
به خاطر داشته باشید که هیچ عاملی نمی‌تواند سطح این هورمون را در بدن شما تحت تاثیر قرار دهد؛ به جز مصرف داروهایی که خود حاوی این هورمون باشند. داروهای حاوی هورمون اچ سی جی برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و پزشک در مورد زمان انجام این آزمایش پس از دریافت این داروها، شما را راهنمایی خواهد کرد. سایر داروها مثل آنتی بیوتیک‌ها، ضد دردها، قرص‌های ضد بارداری خوراکی یا سایر داروهای هورمونی هیچ تاثیر بر مقدار این هورمون نخواهند داشت.
زمانی که سطح هورمون hCG به ۱۰۰۰ الی ۲۰۰۰ برسد، سونوگرافی واژینال (ترانس واژینال) می‌تواند ساک حاملگی را تشخیص دهد. چون سطوح این هورمون می‌تواند مختلف باشد و زمان لقاح نیز به درستی مشخص نشده باشد، تشخیص با یافته‌های سونوگرافی تا زمانی که مقدار هورمون به mIU/ml ۲۰۰۰ نرسد قابل قبول نخواهد بود.بنابراین تا زمانی که سطح هورمون BHCG به حدود ۲۰۰۰ نرسیده اقدام به سونوگرافی واژینال نکنید؛ زیرا ساک حاملگی در سطحی پایین تر از عدد گفته شده قابل مشاهده نخواهد بود.
در اغلب موارد انجام تنها یک بار آزمایش بتا برای اندازه‌گیری هورمون اچ سی جی کافی نیست. در مواردی که در سلامت بارداری شکی وجود دارد، باید این آزمایش چند بار و با فاصله از هم انجام گیرد.
تفسیر آزمایش بتا بر اساس سن حاملگی
همانگونه که در بالا اشاره شد سطح هورمون HCG در بدن با گذر هفته‌های بارداری تغییر می‌کند؛ به گونه‌ای که تا هفته هفتم الی هشتم سطح این هورمون رو افزایش می‌رود و در هفته‌های آتی بارداری یعنی هفته نهم به بعد سطح این هورمون در بدن رو به کاهش می‌گذارد. لازم به ذکر است که مقدار این هورمون به طور معمول توسط پزشکان دوباره اندزاه گیری نمی‌شود مگر این که مشکلاتی همچون خونریزی، درد شدید شکمی یا سابقه سقط جنین وجود داشته باشد
