آشنایی کامل با آزمایش پی تی تی
آزمایش پی تی تی برای چک کردن و بررسی دقیق پروتئین موجود در خون فرد است که عملکرد آن به چه شکل می باشد. هنگامی که در بخشی از بدن انسان صدمات و یا آسیب هایی همچون بریدگی ایجاد می شود به خونریزی منتهی می گردد. بدن ما برای بند آمدن خونریزی نیاز به پروتئین هایی دارد که در خون موجود است و به این پروتئین ها فاکتور های انعقادی گفته می شود که وظیفه ی آنها لخته کردن خون است، چرا که عملیات لختگی خون منجر به قطع خونریزی در قسمت بریدگی می شود. همان طور که گفتیم چندین فاکتور انعقادی وجود دارد که یکی از مهم ترین آنها عامل ptt می باشد.
در آزمایشگاه زمانی که از شما آزمایش گرفته شود، با بررسی فاکتور های انعقادی خون به شما خواهند گفت که لختگی خون با چه سرعتی انجام می شود. وقتی صحبت از منعقد شدن خون می شود به این معنا است که بدن انسان در تلاش است تا با استفاده از فاکتور های انعقادی که شامل مجموعه ای از پروتئین ها است خونریزی را قطع کند، ولی اگر روند خونریزی قطع نشود و یا دیر قطع شود، نشان دهنده ی ورود اشکالی در این پروتئین ها می باشد.
به عبارت دیگر بدن هر فرد که در هر کدام از فاکتور های انعقادی خون دچار نقص در عملکرد گردد، بیان کننده ی اختلالات خونریزی در بدنش است. بعضی از بیماری های خاص مثل بیماری هموفیلی می تواند باعث این اختلال شود. علاوه بر آن برخی از دارو ها مانند هپارین شرایط را برای ایجاد این اختلال در عملکرد انعقاد خون در بدن هموار می سازد.
معنی بالا بودن پی تی تی در آزمایش خون
بالا بودن پی تی تی در آزمایش خون در این موارد معنا می شود:
۱_ کم بودن فاکتور های انعقادی در خون.
۲_ عواملی که در ارتباط با تولید مثل است مانند حاملگی فعلی و یا اخیر، سقط جنین به تازگی.
۳_ بیماری هموفیلی نوع ای و بی.
۴_فیبرینوژن پایین در خون.
۵_ بیماری فون ویلبراند که یک نوع بیماری است که به پلاکت خون مربوط می شود و منجر به طولانی شدن مدت زمان لختگی در خون می شود.
۶_ لوسمی.
۷_ آنتی کوا گولان های لوپوس.
۸_ بیماری کبدی.
۹_ آنتی بادی هایی مثل آنتی بادی های کاردیو لیپین.
۱۰_ برخی از دارو ها مانند دارو های رقیق کننده ی خون هپارین و وارفارین.
۱۱_ مشکلات تغذیه ای مانند کمبود ویتامین k و سوء تغذیه.
۱۲_ انعقاد منتشر داخل عروقی( یک نوع از بیماری که در آن پروتئین هایی که عهده دار لخته شدن خون در بدن هستند به شکلی غیر عادی فعال هستند.)
مواردی که درون این فهرست قرار گرفته اند و تعداد آنها زیاد است به این خاطر است که تست پی تی تی به تنهایی برای شناسایی بیماری افراد کافی نیست. در واقع بالا بودن ptt پزشک معالج فرد را مجبور به بررسی بهتر و بیشتر خواهد نمود البته باید شرایط آزمایش پی تی را نیز رعایت کنید.
جواب تست به ثانیه سنجیده می شود و طبیعی آن میان ۲۵ تا ۳۵ ثانیه است. یعنی اینکه ۲۵ تا ۳۵ ثانیه زمان می برد تا نمونه خونی که از شما گرفته شده است بدون بروز مشکل و پس از اضافه کردن مواد شیمیایی لخته گردد. فراموش نکنید که اگر پی تی تی بالا باشد نمی تواند به تنهایی بیماری را نشان دهد، بلکه فقط زمان لختگی خون را بیان می کند. عوارض و بیماری های گوناگونی وجود دارند که نتیجه ی آزمایش را غیر طبیعی می کنند.
کاربرد آزمایش پی تی تی
آزمایش پی تی تی با نام انگلیسی partial thromboplastin time، جهت غربالگری اوضاع منعقد شدن خون و اندازه گیری مدت زمان ملزوم برای تشکیل لختگی بعد از اضافه نمودن موادی خاص یعنی Reagent به نمونه پلاسمای خون فرد بیمار درون یک لوله ی آزمایش می باشد. با این روند مقدار و کیفیت فاکتور های انعقادی ویژه در سیستم فرآینده ی هموستاز، عملکرد شان بررسی خواهد شد.
همان طور که قبلاً نیز به آن اشاره کردیم فاکتور های انعقادی دسته ای از پروتئین ها هستند که جهت ایجاد لختگی در خون ضروری می باشند. در بیشتر موارد اندازه گیری فاکتور های انعقادی خون با مقدار فعالیت آنها و یا عملکرد صحیح در خون سنجیده می شوند.
روش هایی که عملکرد فاکتور ها با آن بررسی می شوند توانایی نشان دادن فعالیت فاکتور ها و یا کاهش میزان آنها را دارد. هنگامی که صدماتی به بدن وارد می شود و باعث خونریزی در نقطه ای می گردد، سیستم انعقادی به طور خودکار در بدن فعال می شود و آسیبی که در دیواره ی رگ خونریزی دهنده ایجاد شده است را می پوشاند، همچنین با ممانعت از بزرگ تر شدن غیر ضروری لخته ی خون، جریان خون در رگ آسیب دیده به فعالیت عادی خود ادامه می دهد.
خوب است بدانید که سیستم انعقادی متشکل از فاکتور های انعقادی در یک عملیات مرحله به مرحله که به آبشار انعقادی معروف است فعال می گردد. (coagulation cascade)
دلایل پایین بودن پی تی تی خون
به صورت کلی نامیزان بودن فاکتور پی تی تی منجر به بروز ایرادات بسیار مهم و خطرناکی در بدن انسان خواهد شد، مانند احتمال سکته، خطر خونریزی داخلی و مشکلات انعقادی. دلایل پایین بودن پی تی تی خون شامل موارد زیر می شود:
۱_ کمبود ویتامین k: این ویتامین برای ایجاد چندین فاکتور لختگی خون بسیار ضروری می باشد، البته نقص ویتامین k بسیار نادر است، ولی ممکن است علت آن استفاده ی طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها و سوء تغذیه ی شدید باشد.
۲_ بیماری کبد: بیشتر فاکتور های انعقادی توسط کبد تولید می شوند، پس اگر کبد انسان بیمار باشد منجر به پایین بودن ptt خواهد شد.
۳_ هموفیلی A و B یا بیماری کریسمس: دو مورد اختلال خونریزی که دلیل آن وراثت است، به دلیل کاهش فاکتور ۸ و ۹ می باشند. همچنین نقص در فاکتور ۱۱ منجر به خونریزی غیر نرمال می گردد ولی نقص فاکتور ۱۲ خطر خونریزی در بدن را نخواهد داشت.
۴_ بیماری فون ویلبراند (vWD): این بیماری شایع ترین اختلال خونریزی ارثی است که بر عملکرد پلاکت خون اثر گذار خواهد بود. به علت کاهش فاکتور فون ویلبراند. پی تی تی در بیشتر اوقات در مورد بیماری خونی فون ویلبراند طبیعی است ولی در مواقعی که بیماری شدید است می تواند به طول بکشد.
