Hb A1c

آزمایش Hb A1c :
◀︎این آزمایش در بخش هماتولوژی آزمایشگاه فجر انجام میپذیرد.

نام آزمایش

Hb A1c

آمادگی بیمار

 شرایط خاصی مد نظر نمی باشد

زمان نمونه گیری

 آزمایش هموگلوبینA1C  را می توان در هر ساعتی از شبانه روز انجام داد و نیازی به ناشتا بودن نمی باشد. هم چنین نتیجه این آزمایش بر خلاف آزمایش های شخصی قند خون ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وعضیت روحی شما در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر شما دچار هرگونه کسالت بیماری هستید بهتر است انجام آزمایش هموگلوبینA1C  را به روز دیگری موکول کنید. زیرا این احتمال وجود دارد که آزمایش به طور کاذب بالا برود.

نوع نمونه و نحوه جمع آوری آن

جمع اوری در شیشه های CBC

موارد رد نمونه

همولیز یا لخته

روش های آزمایش

کپیلاری شرکت فرانسه

تداخلات دارویی

ندارد

اطلاعات تکمیلی

نام های دیگر این آزمایش Glycated Hb یا Glycosylated HB است و برای کنترل و ارزیابی بیماری دیابت است. این ازمایش در حقیقت غلظت قند خون را در مراحل زمانی ۲ تا ۳ ماه پیش بررسی می کند. به طریق ساده با بالا رفتن غلظت قند خون؛ قند به هموگلوبین خون (که پروتئین حامل اکسیژن در درون گلبولهای قرمز است) همراه می شود.

 هموگلوبین انواع مختلفی دارد که در حال طبیعی ۹۵ تا ۹۷ درصد آن را نوعی به نام A1 تشکیل می دهد وقتی قند به این نوع هموگلوبین متصل شد به آن هموگلوبین گلیکوزیله یا Hb A1c می گویند. پس هرچه قند بیشتر باشد بیشتر به هموگلوبین متصل شده و غلظت Hb A1c بیشتر می شود. این اتصال تا پایان عمر گلبول قرمز که حدود ۱۲۰ روز یا سه ماه است پایدار می ماند.

– مزایا و امتیازات A1c

برای این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست و در هر ساعتی از روز میتوان نمونه گیری را انجام داد.

– هدف از اندازه گیری A1c

هدف این است که غلظت قند خون فرد دیابتی را در دامنه طبیعی یا نزدیک به آن حفظ کند که این امر به کاهش عوارض مزمن افزایش فند خون کمک میکند . این عوارض شامل آسیب پیشرونده به اعضای بدن مانند کلیه ها، چشم ها، سیستم قلبی عروقی و اعصاب است . این آزمایش نشان دهنده قند خون تا ۳ ماه گذشته است. پس به بیمار و پزشک کمک می کند که غلظت قند خون را راحتتر کنترل کند .

– چه موقع A1c درخواست می شود ؟

بسته به اینکه دیابت بیمار از چه نوعی باشد و چه میزان کنترل شده باشد بین ۲ تا ۴ بار در سال باید ان را انجام شود. برای افراد مبتلا به دیابت انجمن دیابت آمریکا توصیه کرده است حداقل ۲ بار در سال انجام شود .

– نتیجه آزمایش A1c چه مفهومی دارد؟

 A1c اکنون به صورت درصد گزارش می شود. توصیه شده است که افراد دیابتی میزان A1c خود را زیر ۷% نگاه دارند. همین طور می شود از روی A1c میزان متوسط قند خون را در طول مدت چند ماه گذشته با استفاده از فرمول ریاضی خاصی محاسبه کرد. البته این تخمین، لزوما با اندازه گیری روزانه قند خون شما مطابقت نداشته باشد، زیرا شاید در روز آزمایش بنا به دلایلی قند خون شما بالاتر یا پایین تر از تخمین میانگین باشد. افراد غیر دیابتی A1c بین ۴ تا ۶ درصد دارند.

هموگلوبین A1C به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا قندتان قابل کنترل است؟

بیماران مبتلا به دیابت در مراجعه به پزشک همیشه یک سوال بسیار مهم می‌پرسند؛ آیا بیماری من کنترل می‌شود؟ آیا همه چیز خوب پیش می‌رود؟ شاید با اندازه‌گیری قند خون تا حدودی وضعیت کنونی بیماری دیابت مشخص شود اما اگر بخواهیم کارکرد کلی برنامه کنترل بیماران را بدانیم، از چه روشی استفاده می‌کنیم؟ متخصصان نوعی هموگلوبین a1c را اندازه‌‌گیری می‌کنند. با این آزمایش، بیشتر آشنا شویم.
در واقع این آزمایش بهترین وسیله برای ارزیابی بلندمدتِ قند خون، طی دو سه ماهه اخیر است. این آزمایش به شما و پزشک معالج‌تان کمک می‌کند که بدانید برنامه درمان و کنترل دیابت شما تا چه حد موفقیت‌آمیز بوده است. مزیت دیگر این آزمایش این است که می‌توان مشکلاتی از قبیل قند خون قبل و بعد از غذا و یا طول شب را که گاهی از اوقات توسط اندازه گیری با گلوکومتر تشخیص داده نمی‌شود، به خوبی شناسایی کند.

اساس آزمایش

اصولا هموگلوبین یکی از پروتئین‌های داخل گلبول قرمز است که وظیفه حمل اکسی‍‍ژن در خون را به عهده دارد. هموگلوبین مانند تمام پروتئین‌های دیگر بدن، با قندها از جمله گلوکز ترکیب می‌شود، این ترکیب تا زمانی که گلبول قرمز خون زنده است (تقریبا ۱۲۰ روز) پایدار می‌ماند و این اساس آزمایش هموگلوبین a1c را تشکیل می‌دهد. هرچه قدر میزان قند خون شما در طول دو سه ماهه گذشته بالاتر از مقدار طبیعی باشد، هموگلوبین a1c خون شما که با گلوکز ترکیب شده است بیشتر خواهد بود. در افراد غیردیابتی مقدار هموگلوبین a1c که با گلوکز ترکیب شده است، کمتر از شش درصد است. در افراد مبتلا به دیابت، این درصد بر اساس نحوه کنترل دیابت و قند خون، متفاوت است. هموگلوبین a1c کمتر از هفت درصد بیانگر کنترل دیابت و قند خون می‌باشد و مقادیر بالای هشت درصد نشان می‌دهد که شما باید در روش درمان دیابت خود تجدید نظر کنید. بنابراین هدف از درمان موقتی دیابت، رساندن مقدار هموگلوبین a1c به کمتر از هفت درصد است. البته تحقیقات نشان داده‌اند که کاهشِ مقدار هموگلوبین a1c به هر میزان موجب کاهش عوارض بلند مدت دیابت خواهد شد و این امر به مقدار هموگلوبین a1c، اولیه بستگی ندارد.

اهمیت سن

مقادیر ایده آل هموگلوبین a1c در سنین مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال از آنجایی که هرچه مقدار این هموگلوبین پایین تر باشد، احتمال هیپوگلیسمی‌(کاهش قند خون) نیز بیشتر خواهد بود. در کودکان قبل از سنین دبستان که مقدار کم خون برای سلول مغزی در حال رشد مضر و خطرناک است، مقادیر ایده آل هموگلوبین a1c نسبت به سایر افراد در سنین بالا بیشتر است.
آزمایش فوق را می‌توان در هر ساعتی از شبانه روز انجام داد و نیازی به ناشتا بودن ندارد. همچنین نتیجه این آزمایش، بر خلاف آزمایش‌های شخصی قند خون، ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی شما در روز آزمایش ندارد ولی اگر شما دچار هر گونه کسالتی باشید، بهتر است انجام آزمایش هموگلوبین a1c، را به روز دیگری موکول کنید، زیرا این احتمال وجود دارد که نتیجه آزمایش بالا رود. البته شایان ذکر است که روش‌های اندازه‌گیری هموگلوبین a1c، در آزمایش‌های مختلف، متفاوت و نتایج آن نیز متفاوت است. برای مثال ممکن است در یک آزمایشگاه نتیجه ۶ درصد، به عنوان نتیجه طبیعی گزارش شود ولی در آزمایشگاه‌های دیگر این چنین نباشد، بنابراین توصیه می‌شود که از یک آزمایشگاه مشخص، برای انجام این آزمایش استفاده کنید.

نکته
آزمایش هموگلوبین a1c، به هیچ عنوان جایگزین آزمایش‌های شخصی قند خون نمی‌شود و نمی‌توان به عنوان مثال آن را مبنای اضافه و یا کم کردن مقدار تزریق روزانه انسولین قرار داد. در واقع برای کنترل موثر دیابت انجام مرتب آزمایش قند خون و نیز آزمایش هموگلوبین a1c در هر دو سه ماه یکبار هر دو به یک اندازه از اهمیت برخوردارند.