Anti-CCP
آزمایش Anti-CCP :
◀︎این آزمایش در بخش ایمونولوژی و سرولوژی آزمایشگاه فجر انجام میپذیرد.
در سالها اخیر، مارکر سرمی جدید بنام Anti-CCP (آنتی بادی علیه Cyclic Citrirullinated Peptide) با ویژگی (بیش از ۹۵%) و حساسیت (تقریباً۸۰%) برای آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار میگیرد.
Anti-ccp اولین بار در سال ۱۹۹۸ توصیف و گزارش شد و به دنبال تولید محصول تجاری ELISA آن، تا به امروز مقالات فراوانی برای سودمندی این مارکر سرمی در تشخیص RA در مراحل اولیه بیماری منتشر شده است.
در این روش وجود آنتی بادیهای ضد (Cyclic Citrirullinated Peptide) در خون تشخیص داده میشود. این اتوآنتی بادیها، پروتئینهایی میباشند که توسط سیستم ایمنی در پاسخ به تحریک ناشی از سیترولین (Citrulline) تولید میشود. سیترولین یک اسید آمینه غیر طبیعی است که از تغییر اسید آمینه آرژینین بوجود میآید.
بنظر میرسد که تبدیل آرژینین به سیترولین در فرآیند التهابی خود ایمنی که در مفاصل افراد مبتلا به RA دیده میشود، نقش داشته باشد.
تیتر بالای Anti-CCP در تعداد قابل توجهی از بیماران آرتریت روماتوئید که دارای فاکتور روماتوئید منفی هستند، برای تشخیص زودرس و اولیه بیماری بسیار سودمند بوده و به پزشکان اجازه درمان تهاجمی و در نتیجه کمتر شدن تخریب بافت مفصل را میدهد.
Anti-CCP برای ارزیابی احتمال بروز RA در بیماران با آرتریت غیرطبقه بندی شده (Undifferentiated Arthritis)، یعنی کسانی که شکایات آنها مطرح کننده آرتریت بود ولی معیارهای ACR برای آرتریت روماتوئید را ندارند، مورد استفاده قرار میگیرد. طبق نظر ACR، در حدود ۹۵% این بیماران با Anti-ccp مثبت، در آینده علائم آرتریت روماتوئید را نشان خواهند داد.
آزمایش Anti-CCP همراه با فاکتور روماتوئید RF در بیماران با آرتریت غیرطبقه بندی شده (Undifferentiated Arthritis) و بیماران با علائم آرتریت روماتوئید و RF منفی (Seronegative RA) انجام میشود.
به عنوان یک قانون، نتایج آزمایشگاهی در خارج از محدوده علائم و شکایات بالینی نباید مورد قضاوت قرار گیرد. با این وجود در بیماری که (Anti-CCP) و RF هر دو مثبت باشند خیلی محتمل است که مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد و همچنین این احتمال وجود دارد که فرم شدیدتری از بیماری را نشان دهد. در بیماری با Anti-CCP منفی و RFمثبت، شکایات و علائم بالینی برای تشخیص RA و افتراق آن با سایر وضعیتهای التهابی لازم میباشد، احتمال کمی برای RA وجود دارد و در خاتمه باز هم تأکید میشود که آرتریت روماتوئید یک تشخیص بالینی بوده و در غیاب وجود آنتی بادیها نیز، تشخیص RA میتواند گذاشته شود.
آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری شایع اتوایمیون سیستمیک میباشد که در حدود ۵/۰ تا ۱ درصد جمعیت بزرگسالان را مبتلا میکند و موجب درد، تورم، خشکی و تغییرات تخریبی در مفاصل دست و پا و سایر مفاصل بدن و اختلال در کیفیت زندگی بیماران میشود.
مشخصه مهم آرتریت روماتوئید التهاب مفاصل سینوویال و به دنبال آن تخریب پیشرونده مفاصل درگیر میباشد. امروزه این مسئله اثبات و پذیرفته شده است که مداخله زودرس و درمان تهاجمی و سریع علیه بیماری آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه میتواند از تخریب غیرقابل برگشت مفصل جلوگیری نماید. اما این موضوع (پیشگیری از تخریب) به تشخیص صحیح بیماری در مراحل نخستین و شروع درمان مناسب و به موقع، قبل از بروز تغییرات تخریبی در مفاصل بستگی دارد.
از سال ۱۹۸۷ تا کنون معیارهای کالج روماتولوژی آمریکا (ACR) به طور گسترده ای برای تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار میگیرد. اما معیارهای (ACR) برای تشخیص زودرس RA مناسب نیستند! زیرا این معیارها بیشتر روی ظاهر شدن شکایات بالینی تکیه دارند، درحالیکه این شکایات در اوایل بیماری RAظاهر نمیشوند. فاکتور روماتوئید (RF) اولین آزمایش خونی که برای افتراق RA از سایر انواع آرتریتها و پروسههای التهابی بکار رفته است. ولی با این وجود، از نظر حساسیت (Sensitivity) و ویژگی (Specificity) این روش ایده آل نمیباشد. زیرا این آزمایش میتواند در بعضی از بیماران مبتلا به RA منفی و بالعکس در افراد سالم، مثبت باشد.
نکات مهم مربوط به Anti-CCP
Anti-CCP در سرم خون بیماران مبتلا به RAحتی تا ۱۴ سال قبل از بروز اولین شکایات بیمار، کشف شده است (سرم افرادی که از سالها قبل در مراکز تحقیقاتی نگه داری شده بود).
– به نظر میرسد تیترهای بالای Anti-CCP، قویاً با بیماری اروزیو (Erosive) در ارتباط باشد.
– بین مثبت شدن Anti-CCP و وجود (HLA-DR (Shared Epitope4 ارتباط معنی داری وجود دارد.
– آنتی ژنها Citrullinated در سینوویوم مفاصل ملتهب وجود داشته و پلاسماسلهای تولید کننده Anti-CCP از سینوویوم بیماران RA جدا شده اند. آنتی بادیهای علیه CCP به طور موضعی در سینوویوم تولید میشود.
موارد کاربردAnti-CCP
Ø الف) تشخیص RA در مراحل اولیه التهاب سینوویوم
Ø ب) افتراق RA از سایر آرتریتهای التهابی
Ø ج) افتراق RA از سایر بیماریهای بافت همبند مانند SLE اروزیو
Ø د) تأیید تشخیص RA در بیمارانی که RE منفی میباشند (Seronegative RA)
آنتی بادیهای Anti-CCP نباید بعنوان آزمایش غربالگری (Screening) بکار رود.
تفسیر
نتایج مثبت به احتمال قوی مؤید ابتلا به بیماری RA می باشد. این تست دارای حساسیت ۷۸ درصدی ( با ۵ درصد نتایج مثبت کاذب در گروه کنترل سالم ) و اختصاصیت ۹۸ درصدی می باشد. Anti-CCP همچنین در حدود ۴۰٪ از بیماران با RF منفی، یافت شده است. نتایج مثبت بالا Anti-CCP به احتمال زیاد نشاندهنده یک دوره مخرب یا فرسایشی بیماری RA می باشد. سطوح Anti-CCP ممکن است با شدت فعالیت بیماری در RA مرتبط باشد اما مطالعات بیشتری جهت اثبات آن مورد نیاز است. با انجام تست RF و Anti-MCV همراه با تست Anti-CCPاختصاصیت به بالای ۹۹ درصد افزایش می یابد. Anti-CCP در ارزیابی روماتیسم پالیندرومیک نیز کاربرد دارد.
عوامل مداخله گر
نتایج مثبت پپتید آنتی سیکلیک سیترولینه (Anti CCP) ممکن است در برخی بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوی سیستمیک و یا دیگر بیماریهای خود ایمنی بافت همبند مشاهده گردد ( تقریباً ۱۰ درصد موارد) هموگلوبین بالای ۴ mg/ml، بیلیروبین بالای ، تری گلیسرید بالای ۱۵ mg/ml، فاکتور روماتوئید (RF) بالای ۲۰۰ Iu/ml و توتال یروتئین بالای ۱۲۰ mg/ml ممکن است در نتایج آزمون تداخل نمایند.
توضیحات
درمان ضد روماتیسمی نباید صرفاً بر اساس نتایج مثبت Anti CCP آغاز نمود و نیز تغییر در درمان بیماری نباید صرفاً بر اساس داده سطح Anti CCP باشد.
تستهای Anti-MCV و RF نیز همراه با تست Anti CCP جهت تشخیص بیماری RA مورد استفاده قرار می گیرند.
پپتید آنتی سیکلیک سیترولینه را می توان سالها قبل از شروع بیماری RA و بندرت پس از پیشرفت بیماری مشاهده کرد. بنابراین حضور آن در سرم نشان دهنده این است که این پپتید تنها در نتیجه التهاب ایجاد نمی گردد.
