هفته ۱۸
در هفته هجدهم بارداری اتفاقات زیادی می‌افتد که بهتر است نسبت به آنها آگاه بوده و با آمادگی بیشتری با آنها مواجه شوید. حالا زمان تغییر بعضی چیزهاست. از حدود هفته ۱۸ بارداری باید به یک سمت بخوابید تا کمترین فشار به رگ‌های پشت وارد شود. جنین درون شکم شما هنوز کلی جا برای چرخیدن و لگد زدن دارد و این کار را خواهد کرد. سیستم عصبی او به سرعت رشد میکند و حالا می‌تواند صداها را پردازش کند. در ادامه دیگر اتفاقات هفته هجدهم بارداری را بخوانید.
وضعیت جنین در هفته هجدهم بارداری
جنین در هجده هفته تقریبا ۱۴.۲ سانتی‌متر است. یعنی تقریبا به‌اندازه یک سیب‌زمینی بزرگ. وزن جنین در هفته ۱۸ بارداری حدود ۱۹۰ گرم است.
او مشغول خم کردن دست‌ها و پاهایش است و شما به‌تدریج این حرکات را بیشتر و بیشتر احساس خواهید کرد. رگ‌های خونی او را می‌توان از زیرپوست نازک و شفافش دید و گوش‌های او اکنون در مکان نهایی خود قرار دارند و بخش‌های بیرونی گوش‌های او نیز پیدا هستند.
دور اعصاب جنین در هفته هجده بارداری با میلین (که یک پوشش محافظ از جنس چربی است) در حال پوشیده شدن است و این فرآیند تا یک سال پس از تولد او نیز ادامه خواهد یافت. اگر جنین شما دختر است رحم و لوله‌های فالوپ او شکل‌گرفته و در محل نهایی خود قرار دارند. اگر جنین شما پسر است در هفته ۱۸ بارداری اندام‌های جنسی او قابل‌مشاهده هستند هرچند ممکن است در سونوگرافی دیده نشوند.
حواس جنین در هفته هجدهم بارداری به سرعت در حال کامل شدن است. او حالا بیش از حد مورد نیازش جوانه چشایی دارد. از سوی دیگر چون استخوان‌های گوش داخلی و همچنین پایانه‌های عصبی از گوش تا مغز شکل گرفته است با شنیدن صدای بلند ممکن است تکان بخورد. جنین در این هفته از بارداری می‌تواند صداهایی مانند ضربان قلب و نیز صدای جریان یافتن خون در بندناف خودش را حس کند.
جنین در هفته هجدهم بارداری مهارت خمیازه کشیدن را به دست آورده است. در حقیقت احتمالا در سونوگرافی این ماه بتوانید به این خمیازه ستایش برانگیز و سایر حرکات جنین نگاهی بیندازید.
او حالا و در هفته هجدهم بارداری ۲۰۰ تکه استخوان دارد که به تدریج سفت‌تر می‌شود. هنگام زایمان هم ۳۰۰ تکه استخوان خواهد داشت که برخی از آنها به مرور از بین می‌رود. زیرا اسکلت افراد بالغ تنها ۲۰۶ استخوان دارد.
قد: ۱۴.۲ سانتی‌متر
وزن: ۱۹۰ گرم
وضعیت مادر در هفته هجدهم بارداری
حالا و در هفته هجدهم بارداری کم کم باید به سمت چپ بخوابید و از خوابیدن به پشت بپرهیزید زیرا الان جنین و رحم شما به اندازه کافی بزرگ شده که به ورید که خون را به جنین و جفت می‌رساند، سخت میکند. به نظر ترسناک می‌آید اما به سادگی با خوابیدن به سمت چپ می‌توانید از این مشکل پیشگیری کنید.
با افزایش اشتها و اندازه دور کمر در هفته هجده بارداری، پوشیدن لباس‌های گشادتر و راحت‌تر برای شما ضروری به نظر می‌رسد. به دنبال لباس‌های حاملگی که مناسب شکم برآمده شما باشند، بگردید. لازم نیست هزینه زیادی برای این کار بپردازید. گاهی می‌توانید از دوستان و اقوام به امانت بگیرید یا لباسی را انتخاب کنید که تا آخر بارداری و حتی مدتی بعد از آن قابل‌استفاده باشد.
ممکن است شنیده باشید که در ۶ ماه آخر حاملگی بهتر است به‌طرف چپ بخوابید. علت آن این است که اگر به پشت بخوابید رحم شما به استخوان لگنی فشار می‌آورد به‌ویژه این فشار به سیاهرگ بزرگ تحتانی وارد می‌شود که مسئولیت بازگرداندن خون از اندام‌های تحتانی شما به قلب را بر عهده دارد و خون‌رسانی بهتری به جنین انجام می‌شود از هفته ۱۸ بارداری به بعد اگر به‌طرف چپ بخوابید این فشار از بین می‌رود. یک بالش بین پاها یا زیر کفل یا پای خود قرار دهید تا راحت‌تر باشید و گرفتگی پاها کمتر شود.
در هفته هجدهم بارداری تغییرات بسیاری زیادی در سیستم قلبی- عروقی شما در حال اتفاق افتادن است و در سه‌ماهه دوم احتمالا فشارخون شما کمتر از معمول خواهد بود. درصورتی‌که در حالت خوابیده یا نشسته قرار دارید به‌سرعت بلند نشوید زیرا ممکن است دچار سرگیجه شوید.
علائم مهم هفته هجدهم بارداری
در هفته هجدهم بارداری گاهی ممکن است ساده‌ترین درد یا ناراحتی به بیماری سختی تبدیل شود. گرفتگی پا هم از این موارد است. این نوع گرفتگی معمولا در پاهای ضعیف و اغلب هنگام شب رخ می‌دهد که گاهی به قدری دردناک است که شما را از خواب بیدار میکند. ممکن است شنیده باشید گرفتگی پا به دلیل وجود پتاسیم یا فسفر زیاد در برنامه غذایی است اما علت اغلب به هم خوردن الکترولیت‌ها است. حقیقت این است که پزشکان هنوز به درستی نمی‌دانند علت این اتفاق چیست اما شاید با کند شدن جریان خون در زمان خواب یا استراحت ارتباط دارد. بهترین درمان گرفتگی پا این است که با پای برهنه روی موزاییک سرد کف زمین بایستید و انگشت‌های شست خود را بالا بگیرید. این کار ماهیچه‌های ساق پا را منقبض و اغلب مشکل را برطرف میکند.
متاسفانه حامله بودن باعث مصونیت شما از ابتلا به سرطان سینه نمی‌شود. با اینکه این بیماری در خانم‌هایی که در سن بچه‌زایی قرار دارند نسبت به خانم‌های مسن‌تر به‌ندرت مشاهده می‌شود. در ۲۴ سالگی هم رایج است. سرطان سینه در بسیاری از خانم‌ها به شکل لمس توده سینه ظاهر می‌شود. اگر قبل از حاملگی هر ماه خودتان آزمایش سرطان سینه را انجام می‌دادید حالا هم این کار را ادامه دهید. در صورت لمس توده موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید اما زیاد نترسید زیرا سینه شما طی این دوران برای شیر دادن به کودک آماده می‌شود.
سوزش معده یکی دیگر از علائم هفته ۱۷ بارداری است. این روزها فقط یک گاز از نان برشته هم می‌تواند دل و روده شما را به هم بریزد. برای شروع آهسته بخورید و کاملا بجوید، وعده‌های کوچک‌تر و سبک بخورید نه اینکه ۵ بار در حد انفجار غذا بخورید. بعد از خوردن چند ساعتی عمودی بنشینید. موقع خواب سرتان باید کمی بالاتر از بدن باشد.
در هفته هجدهم بارداری چی بخوریم؟
اگرچه مقادیر بسیار کم ید برای بدن لازم است اما همین مقدار کم هم در هفته هجدهم بارداری برای سلامت مادر و کودک ضروری است. ید کافی را می‌توان از طریق مصرف غذاهای دریایی، دو بار در هفته یا با مصرف نمک یددار به بدن رساند. در بعضی از نواحی که آب‌وخاک ید خود را از دست داده‌اند و بنابراین موادی که در این نواحی به عمل می‌آیند حاوی مقادیر کافی ید نیستند، پزشک مقادیر کمی ید را به خانم باردار تجویز میکند که مصرف آن باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. شما که در هفته هجدهم بارداری قرار دارید، فراموش نکنید که ید اضافی می‌تواند باعث گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید جنین شود.
در هفته ۱۸ بارداری برای تقویت خود و بازیابی انرژی‌تان غذاهایی را بخورید که حاوی پروتئین هستند و ترکیبات کربوهیدرات مثل بیسکوییت‌های سبوس‌دار با کره بادام‌زمینی یا یک‌کاسه برشتوک یا شیر بخورید. پروتئین باعث راه انداختن سیستم‌های عصبی مغزتان می‌شود و ترکیبی از کربوهیدرات‌ها موج آرام و پیوسته‌ای از انرژی به راه می‌اندازد و کمک میکند که سطح انرژی شما بالا بماند. پیاده‌روی هم با افزایش پمپاژ خون به قسمت‌های مختلف بدن به حفظ و بازیابی انرژی‌تان کمک میکند.
پروتئین مناسب مادران باردار و گیاهخوار
حبوبات سرشار از پروتئین هستند و احتمالا قبلا هم از این مواد غذایی مصرف کرده‌اید. نخود سبز، دانه سویا، نخود، ماش، عدس، لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، بادام زمینی و کره بادام زمینی منابع غنی پروتئین برای بارداران گیاهخوار هستند. علاوه بر این، میزان پروتئیم در غلات سبوس‌دار به اندازه‌ای است که نیاز پروتئینی شما را برطرف میکند. علاوه بر داشتن مقدار زیادی از مجموعه ویتامین‌های B آهن هم دارند. نمونه‌هایی از غلات سبوبس دار شامل برنج قهوه‌ای، کورنفلکس سبوس‌دار، جو، بلغور، ارزن، نان سبوس‌دار و ذرت سبوس‌دار است. هر غذایی که میپزید با پودر گندم یا جو و پودر جوانه گندم غنی از پروتئین کنید. دانه‌ها و مغزها و سویا و لبنیات از منابع غنی پروتئین هستند.
نوشیدنی‌های مجاز در هفته هجدهم بارداری
قفسه‌های سوپرمارکت پر از نوشیدنی‌های انرژی‌زاست که آنها را گاهی نوشیدنی‌های جایگزین غذا می‌نامند. حقیقت این است که این نوشیدنی‌ها برای برخی خانم‌های باردار احساس خوشایندی ایجاد نمی‌کنند و نیز نمی‌توانند جای یک وعده غذا را بگیرند. برخی از آنها درست به اندازه جوش شیرین قند دارند استفاده از آنها گه گاه که به اندازه کافی فرصت برای غذا خوردن ندارید خوب است اما نباید همیشه به آنها اعتماد کنید.
ورزش کششی در هفته هجدهم بارداری ممنوع
در دوران بارداری اصلا لزومی ندارد که عضلات رحم خود را تقویت کنید زیرا جنین این کار را برای شما انجام می‌دهد. در هفته هجده بارداری از انجام ورزش‌های کششی پرهیز کنید زیرا باعث باز شدن بیش از حد شکاف ماهیچه‌ای می‌شود. ورزش‌های کششی رحمی را بعد از تولد نوزاد انجام دهید. در هفته ۱۸ بارداری فراموش نکنید از نوشیدنی‌های انرژی‌زا به‌جای وعده‌های غذایی استفاده نکنید زیرا جایگزین مناسبی برای وعده‌های غذایی نیستند و معمولا مثل نوشابه‌های حاوی شکر هستند.
به همسرتان بگویید سیگار نکشد
نکته مهمی که از همان ابتدای حاملگی باید به آن دقت کنید و حالا و در هفته ۱۸ بارداری آن را عملی کنید این است که اگر همسرتان سیگاری است باید بدانید که خطر زیادی شما را تهدید میکند. اصلا مهم نیست شریک زندگی‌تان چقدر دود سیگار را از شما دور نگهدارد. شما و جنین‌تان همچنان در خطر سموم مضر هستید. باز بودن در و پنجره هنگام سیگار کشیدن این خطر را برطرف نمی‌کند. بنابراین از او بخواهید از این فرصت استفاده کرده و سیگار را ترک کند.
کلاس ثبت نام کنید
خیلی عالی خواهد بود اگر بتوانید از حالا و در هفته هجدهم بارداری در یکی از کلاس‌های مربوط به آموزش‌های دوران بارداری و تمرینات زایمان ثبت‌نام کنید. تمامی بیمارستان‌ها و اکثر مطب‌های خصوصی و کلینیک‌ها این کلاس را دارند.
ممکن است بیمارستان شما کلاس‌هایی را برگزار کند، یا می‌توانید به توصیه‌های پزشک یا مامای خود یا دوستانتان توجه کنید. وقتی زمان زایمان فرابرسد خواهید دید که شرکت در این کلاس‌ها ارزش صرف وقت و هزینه را داشته است.
تپش قلب در هفته ۱۸ بارداری
نگران تپش قلب ناگهانی در هفته ۱۸ بارداری نباشید. تپش قلب در دوران بارداری بسیار رایج است زیرا حجم خون تا ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده و لازم است که اکسیژن‌رسانی به جنین بیشتر شود. اگر کافئین زیادی مصرف کنید، قلبتان خیلی تند می‌زند بنابراین باید میزان مصرف آن را کم یا حذف کنید. معمولا تپش قلب یکی از علائم تیروئید فعال نیز هست. پس در معاینات پزشکی هرگونه علائم تیروئید را بگویید. در صورتی که تپش قلب شما با رعایت رژیم غذایی همچنان وجود داشت باید به پزشک خود اطلاع دهید.
لیست کارهای مهم در هفته هجدهم بارداری
- اگر نگران هستید که چطور می‌خواهید از فرزندتان بعد از تولد نگهداری کنید بهتر است به کلاس‌های آمادگی نوزاد داری بروید.
- حتما صندلی‌تان را بررسی کنید که به اندازه کافی پشت و کمرتان را محافظت کنید. ضمن اینکه باید زیر پایی هم داشته باشید.
- دختر است یا پسر؟ اگر می‌خواهید سیسمونی مرتبط بگیرید بهتر است این موضوع را در هفته هجدهم بارداری مشخص کنید.
سونوگرافی هفته هجدهم بارداری
درصورتی‌که تابه‌حال آزمایش سونوگرافی انجام نداده‌اید احتمالا این آزمایش را در این سه‌ماهه (معمولا بین هفته‌های شانزدهم تا بیستم) انجام خواهید داد.
این آزمایش بدون درد به پزشک شما کمک خواهد کرد تا ببیند که شما چند جنین در شکم خوددارید، وضعیت رشد کودک شمارا ارزیابی کند، برخی عیوب مادرزادی احتمالی را چک کند، جفت و بند ناف را بررسی کند و اینکه آیا تاریخ تعیین‌شده برای تولد کودک شما دقیق است یا خیر؟
هنگامی‌که در هفته هجدهم بارداری برای آزمایش می‌روید همسر خود را هم ببرید و یک پرینت هم از عکس فرزند خود برای گذاشتن در اولین آلبوم عکس او بگیرید!
می‌توانید قبلا بپرسید که آیا می‌توانید دوربین هم با خود ببرید یا خیر و شاید بتوانید با یک ضبط‌صوت مراحل سونوگرافی را ثبت کنید.
اگر در هفته ۱۸ بارداری سونوگرافی انجام دهید، به احتمال زیاد می‌بینید که جنین شست خود را می‌مکد. اثر انگشت او تا حدی کامل شده و قلبش نیز به طور کامل شکل گرفته است. بنابراین شما می‌توانید تغییرات زیادی در عکس سونوگرافی هفته هجدهم مشاهده کنید.
در محل کار خودتان را تقویت کنید
در هفته ۱۸ بارداری یکی از سختی‌های شما گذراندن ساعات کار است. ساعت ۳ ظهر است و می‌خواهید محل کار را ترک کنید اما نمی‌دانید چطور باید دو ساعت باقی‌مانده را کار کنید و به خودتان انرژی بدهید. سراغ مواد قندی نروید. خوردن یک ماده قندی ممکن است شما را چند دقیقه دیگر بیدار نگهدارد اما کمی بعد از پا می‌افتید.
میان وعده‌ای میل کنید که حاوی پروتئین و کربوهیدرات مرکب باشد مثل نانی که با غلات کامل تهیه شده همراه با کره بادام زمینی. پروتئین انتقال‌دهنده‌های عصبی را در مغز تحریک میکند و کربوهیدرات مرکب نیز انرژی ثابت و پایداری آزاد میکند که بقیه روز شما را سرپا نگه می‌دارد.
زیاد قهوه ننوشید. بهتر است که کافئین را به طور کامل کنار بگذارید به ویژه انتهای روز چرا که کافئین ۳ تا ۵ ساعت در بدن باقی می‌ماند و می‌تواند برخی افراد را تا ۱۲ ساعت بیدار نگهدارد. ۵ دقیقه پیاده‌روی سریع سرعت جریان خون شما را افزایش می‌دهد.
در هفته ۱۸ بارداری همسرتان تغییرات بدنتان را می‌پذیرد
حالا که وارد هفته ۱۸ بارداری شده‌اید بدن شما در حال تغییر است، اضافه وزن پیدا می‌کنید، کف پاهایتان بزرگ‌تر و متورم می‌شود و صورتتان پف میکند. هنگامی که ظاهر شما این طور تغییر میکند احساس جنسی داشتن کمی سخت می‌شود و اگر احساس جذاب بودن نمی‌کنید ممکن است از نوع نگاه همسرتان به خودتان تعجب کنید. برخی مردان تصور می‌کنند همسرانشان در زمان حاملگی جذاب‌تر می‌شوند اما همه این‌طور نیستند. اگر شوهرتان نسبت به ظاهر شما واکنش منفی نشان می‌دهد یا از هیکل جدید شما انتقاد میکند به او بگویید که چقدر حرف‌هایش نیش‌دار هستند. به او یادآوری کنید این وضعیت موقتی است و پس از تولد بچه شما هم یکدیگر را دوست خواهید داشت. ممکن است مقداری طول بکشد تا اضافه وزنی را که ایجاد شده از بین ببرید اما با اراده خود می‌توانید باز هم به وزن قبل از حاملگی برگردید. در هفته ۱۸ بارداری در مورد نیازهای خودتان با همسرتان روراست باشید ممکن است او نداند اظهارنظرهایش باعث رنجش شما می‌شود. به کمک یکدیگر به آسانی می‌توانید این مشکل را برطرف کنید.
توصیه‌های مذهبی هفته هجدهم بارداری
جنین در ۱۸ هفتگی علاوه بر حرکت ظاهری، می‌تواند انگشتانش را هم حرکت دهد. او می‌تواند صداهای بلند را بشنود و واکنش نشان دهد. بعد از هر نماز دستتان را روی تربت بکشید و بر شکمتان بمالید. هر چقدر که می‌توانید سوره “انبیا” را تلاوت کنید چون خواندن این سوره در دوران بارداری برای صالح شدن فرزند بسیار موثر است.
خوب است بدانید که خوردن خربزه در این دوران باعث خوش‌رو و خوش‌خلق شدن فرزندتان می‌شود.
با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان
