Calprotectin, Stool
آزمایش Calprotectin, Stool :
◀︎این آزمایش در بخش پاتولوژی‌تشریحی آزمایشگاه فجر انجام میپذیرد.
کالپروتکتین پروتئین هترو دیمر بوده و توانایی اتصال به Ca2+ و Zn2+ را دارد. این پروتئین در سیتوزول نوتروفیل ها و در غشاء مونوسیت ها وجود دارد و به دنبال فعال شدن نوتروفیل ها و مونوسیت ها و با اتصال به اندوتلیال، کالپروتکتی آزاد می شود.
میزان کالپروتکتین در مایعات بدن یا مدفوع یک شاخص مهم التهاب می باشد. کالپروتکتین هم اثر باکتریسیدال و هم اثر شبه سینتوتوکسینی دارد. نقش کالپروتکتین مهار آنزیم های کازئین کیناز I و II و اثر ضد میکروبی به ویژه علیه کاندیدا آلبیکنس و همچنین اثر مهاری روی سلول های مغز استخوان، ماکروفاژها، لنفوسیتهای تحریک شده یا میتوژن یافته و مسیر داخلی انعقاد خون می باشد.
نقش دیگر آن کموتاکسی سلول های التهابی می باشد. کالپروتکتین به عنوان یک فاکتور تشخیصی در پاسخ به درمان و پایش بیماریهای التهابی روده (نظیر بیماری کرون، کولیت خونریزی دهنده ) و بدخیمی دستگاه گوارش بیشترین کاربرد را دارد و در تمام بیماری های فوق در مدفوع غلظت آن افزایش می یابد.
کلپروتکتین پروتیینی است که از لکوسیتهای فعال شده ترشح می شود و می تواند در پلاسما، مایع مغزی_نخاعی، مایع سینوبیوم و ادرار یا مدفوع غلظت بالایی ایجاد کند.این ماده دارای خواص ضّد میکروبی و مهار کننده رشد سلول های طبیعی و بدخیم است و با کلسیم (Ca) و روی (Zn) باند می شود.
مزایا و موارد استفاده از این تست شامل
۱- تست غربالگری غیر تهاجمی، برای تشخیص بیماریهای التهابی روده Inflammatory Bowel Disease از سندرم روده تحریک پذیر(Irritable Bowel Syndrom) که دارای حساسیت ۱۰۰% برای یافتن بیماران IBD فعال و همچنین ارزش اخباری منفی مطلوب (۹۳%) جهت رد IBD است. غلظت کلپروتکتین مدفوع در بیماران کولیت اولسراتیو (uc) و کرون (cd) خاموش، به طور میانگین ۵ تا ۱۰ برابر و در بیماران فعال ۱۰-۲۰ برابر میانگین افزایش می‌‌یابد ولی به علت هم پوشانی آن در بیماری فعال و غیر فعال، غلظت کلپروتکتین مدفوع به تنهایی قابلیت پیش گویی وضعیت بالینی بیمار را ندارد.
۲-کلپروتکتین مدفوع در بیماران IBD خاموش زمانی که به ۵ برابر حد طبیعی اش برسد می تواند با حساسیت ۹۰% و اختصاصیت ۸۳%، عود بیماری را در ۶ ماه آینده پیش بینی کند، که آندوسکوپی از آن عاجز است.
۳- این تست به علت غیر تهاجمی بودن، سادگی، سرعت بالا و ارزانی آن نسبت به انجام آندوسکوپی ارجحیت دارد و می توان از آن در مشکلات گوارش اطفال کمک گرفت.
۴- کلپروتکتین مدفوع می تواند سرطان های کولورکتال را (به دلیل وجود التهاب موضعی) در همه مراحل Duke ,s A ,B ,C ,D با حساسیت ۸۰-۹۰% غربالگری کند، در حالیکه تست Fecal Occult Blood دارای حساسیت ۴۰-۵۸% و تنها قادر به غربالگری سرطان های پیشرفته (Duke ,s C ,D) می باشد.
۵- کلپروتکنین مدفوع در ۵۰% بیماران با پولیپ کلورکتال (که ممکن است بعضی پره کانسری باشند) افزایش می یابد ولی FOB فقط ۱۰% این بیماران را شناسایی می کند.
کاربردهای بالینی
v افتراق بیماری التهابی روده (IBD) از سندروم روده تحریک پذیر (IBS).
v پایش درمان در بیماران دارای IBD.
v تعیین ارجاع بیماران جهت انجام آزمایشات آندوسکوپی و یا کلونوسکوپی.
تفسیر
کالپروتکتین یک مارکر اختصاصی نوتروفیلی برای ارزیابی التهاب در مجاری دستگاه گوارش می باشد. این مارکر در طی عفونت، عفونت ثانویه ناشی از IBS(post-infectious IBS) و انتروپاتی ناشی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) مقدار ان افزایش می یابد. اندازه گیری کالپروتکتین مدفوع شاخص مناسبی برای افتراق IBD از IBS و پایش بیماران IBD می باشد. همچنین جهت تعیین ارجاع بیماران برای انجام تست های تهاجمی نظیر آندوسکوپی و کلونوسکوپی کاربرد دارد. مقادیر کالپروتکتین طبیعی در مدفوع کمتر از ۵۰ μg/g، مابین ۵۱ – ۱۲۰ حدواسط و بالاتر از ۱۲۱ غیر طبیعی گزارش می شود.
در صورت نتایج حدواسط، آزمایش بایستی ۴ الی ۶ هفته بعد تکرار و تأیید گردد.
عوامل مداخله گر
v انجام آزمایش به همراه تشخیص بالینی قابل ارزش بوده ولی تشخیص بالینی پزشک ارجح می باشد.
v مثبت شدن کالپروتکتین در مدفوع نمی تواند به تنهایی دال بر تشخیص IBD باشد.
v در بیماران IBD فرم فعال و غیر فعال بیماری در نوسان است در نتیجه نتایج کالپروتکتین ممکن است دچار نوسان گردد.
v خونریزی مجاری گوارشی به میزان بیشتر از ۱۰۰ میلی لیتر در روز، غلظت کالپروتکتین در مدفوع را به اندازه ۱۵ μg/g افزایش خواهد داد.
v سایر بیماری های روده ای از جمله عفونت های دستگاه گوارش و سرطان روده بزرگ می تواند منجر به افزایش غلظت calprotectin شود.
