ALK

آزمایش ALK :
◀︎این آزمایش در بخش بیوشیمی آزمایشگاه فجر انجام میپذیرد.

آزمایش آلکالن فسفاتاز

آزمایش آلکالن فسفاتاز میزان آنزیم آلکالن فسفاتاز را در خون اندازه گیری می کند. آلکالن فسفاتاز بیشتر در کبد ساخته می شود و در استخوان و مقداری هم در روده ها و کلیه ها ایجاد می شود . این آنزیم همچنین در خانم های باردار در جفت ساخته می شود.

کبد نسبت به بقیه ارگان ها یا استخوان ها، مقدار بیشتری آلکالن فسفاتاز می سازد . بعضی شرایط سبب می شود  تا مقدار آلکالن فسفاتاز در خون افزایش پیدا کند. این شرایط شامل رشد سریع استخوانها ( در سنین بلوغ) ٬ بیماری استخوانی (مثل بیماری پاژه یا سرطانی که به استخوان گسترش پیدا کرده) ٬ یک بیماری که تحت تاثیر کلسیم موجود در خون است ( پر کاری پاراتیرویید ) ٬ کمبود ویتامین D ٬ یا آسیب دیدن سلول های کبد می باشد.

اگر سطح  آنزیم آلکالن فسفاتاز بالا برود ٬ باید آزمایشات زیادی انجام شود تا علت آن پیدا شود. مقادیر انواع مختلف آلکالن فسفاتاز در خون ممکن است اندازه گیری شود تا مشخص شود که علت بالا بودن آلکالن فسفاتاز از کبد است و یا از استخوان. به این کار آزمایش ایزو آنزیم های آلکالن فسفاتاز می گویند.

علت انجام آزمایش آلکالن فسفاتاز چیست ؟

    بررسی بیماری کبدی یا آسیب به کبد. علایم بیماری کبدی می تواند شامل زردی ٬ درد شکم ٬ تهوع و استفراغ باشد. آزمایش آلکالن فسفاتاز ممکن است وقتی بیمار داروهایی مصرف می کند که به کبد آسیب می زند،  برای چک کردن  کبد استفاده شود.

    بررسی مشکلات استخوانی ( گاهی اوقات در عکس رادیوگرافی دیده می شود)٬ مثل بیماری ریکتز ٬ تومور استخوانی ٬بیماری پاژه ٬ یا زیاد بودن هورمونی که رشد استخوان را مهار می کند (هورمون پاراتیرویید). اندازه گیری سطح آنزیم آلکالن فسفاتاز برای بررسی روند درمان بیماری پاژه  یا کمبود ویتامین D می تواند استفاده شود.

نتیجه آزمایش آلکالن فسفاتاز

آزمایش آلکالن فسفاتاز، میزان آنزیم آلکالن فسفاتاز را در خون اندازه گیری می کند.

بالغین : ۲۵ تا ۱۰۰ واحد در لیتر (U/L) و یا ۰.۴۳ تا ۱.۷۰ mckats/L

اطفال : کمتر از  ۳۵۰  واحد در لیتر (U/L)، و یا کمتر از ۵.۹۵ mckat/L

افزایش  آلکالن فسفاتاز

میزان بسیار بالای آلکالن فسفاتاز می تواند به علت بیماری کبدی باشد. مثل هپاتیت ٬ انسداد مجاری صفراوی ( یرقان انسدادی)٬ سنگ کیسه صفرا٬ سیروز٬ سرطان کبد و یا سرطانی که از قسمت های دیگر بدن به کبد گسترش پیدا کرده  باشد ( متاستاز).

میزان بالای آلکالن فسفاتاز می تواند به علت بیماری استخوانی باشد. مثل بیماری پاژه٬ نرمی استخوان ٬ تومور استخوان و توموری از قسمت دیگر بدن که به استخوان متاستاز داده و یا پرکاری غده پاراتیرویید ( هایپر پاراتیروییدیسم )

درمان طبیعی شکستگی استخوان هم می تواند میزان آلکالن فسفاتاز را افزایش دهد.

نارسایی قلبی٬ حمله قلبی ٬ مونونوکلئوز یا سرطان کلیه هم می تواند میزان آلکالن فسفاتاز را افزایش دهد. عفونت شدیدی که به قسمتهای دیگر بدن منتشر شود ( سپسیس) نیز می تواند میزان آلکالن فسفاتاز را افزایش دهد.

در زنان باردار در سه ماهه سوم بارداری میزان آلکالن فسفاتاز افزایش می یابد، چون جفت شروع به ساختن آلکالن فسفاتاز می کند.

کاهش آلکالن فسفاتاز

شرایطی که باعث  ایجاد سو تغذیه  می شود ( مثل بیماری سلیاک ) و یا کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی،  منجر به  کاهش میزان آلکالن فسفاتاز می شوند.

 عوامل موثر بر این آزمایش

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و  اینکه نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

    مصرف داروهایی که به کبد صدمه می زند، مثل بعضی از آنتی بیوتیک ها ٬ داروهای ضد بارداری ٬ مصرف طولانی مدت آسپیرین و داروهای خوراکی دیابت.

    زنان در نزدیکی یا بعد از دوران  یائسگی، ممکن است آلکالن فسفاتاز  خونشان بیشتر از زنانی باشد که دارای سیکل قاعدگی هستند.

    سن. کودکان معمولا آلکالن فسفاتاز بیشتری نسبت به بالغین دارند، چون رشد سریع استخوان به طور طبیعی در کودکان باعث می شود که استخوان آلکالن فسفاتاز بیشتری تولید کند.

    مصرف مقدار زیاد الکل

بررسی ها و تفکرات

    وقتی میزان آلکالن فسفاتاز زیاد باشد ٬ آزمایشات دیگری انجام می شود تا مشخص شود که مشکل از کبد است یا از استخوان.

    اگر مشکوک به بیماری کبدی باشیم، آزمایشات دیگری مثل سی تی اسکن یا سونوگرافی انجام می دهیم.

    آزمایشات دیگری که عملکرد کبد را بررسی می کند ٬ مثل آلانین آمینوترانسفراز ٬ آسپارتات آمینوترانسفراز و بیلی روبین که اغلب همزمان با آلکالن فسفاتاز انجام می شوند.

    گاما گلوتامیل ترانسفراز (  GGT  ) ٬ یا گاما گلوتامیل ترانس پپتیداز ممکن است برای افتراق آلکالن فسفاتاز استخوانی از آلکالن فسفاتاز کبدی انجام شود.

    افزایش GGT زمانی اتفاق می افتد که کبد آسیب دیده باشد اما در بیماری استخوانی بالا نمی رود. افزایش GGT می تواند به علت مصرف الکل یا انسداد مجاری صفراوی که باعث التهاب شده است ٬ رخ دهد. میزان GGT ممکن است به علت مصرف بعضی داروها مثل فنی تویین و فنوباربیتال بالا رود. در بعضی از آزمایشگاه ها، آزمایشی انجام می شود که میزان ۵ –نوکلئوتیداز را اندازه گیری می کند ٬که این آزمایش به جای GGT انجام می شود ، به این علت که بیماری کبدی را بهتر نشان می دهد.