Ca -ionized

آزمایش Ca -ionized :
◀︎این آزمایش در بخش بیوشیمی آزمایشگاه فجر انجام میپذیرد.

نام آزمایش

کلسیم

یکی از یون های مهم در بدن کلسیم می باشد که برای انقباض عضلانی، انعقاد خون و حفظ سلامت استخوان و دندان ها لازم است،  اختلالات میزان کلسیم به صورت هیپوکلسمی ( کاهش میزان کلسیم) و هیپر کلسمی ( افزایش میزان کلسیم) می باشد. اختلالات غده ی درون ریز پاراتیروئید به علت تولید هورمون پاراتورمون (PTH)، می تواند در تغییر سطح کلسیم بدن موثر باشد.

اندازه گیری کلسیم در خون

این آزمایش میزان کلسیم موجود در خون را که در استخوان ها ذخیره نمی شود ، اندازه گیری می کند. کلسیم بیشترین ماده معدنی موجود در بدن است و یکی از مهمترین مواد معدنی بدن به شمار می رود.

بدن در موارد زیر  به کلسیم احتیاج دارد 

• برای ساخت و نگهداری استخوان ها و دندان ها
• کمک به کارکرد اعصاب
• کمک در فرآیند انعقاد خون
• کمک به کارکرد قلب
• کمک به انقباض عضلانی

بیشتر کلسیم بدن در استخوان ها ذخیره می شود.

به طور طبیعی میزان کلسیم در خون به دقت کنترل می شود. وقتی میزان کلسیم خون کاهش می یابد ( یعنی زمانی که هیپو کلسمی رخ دهد ) ، استخوان ها کلسیم را به جریان خون آزاد می کنند تا سطح کلسیم خون به میزان نرمال برگردد. وقتی میزان کلسیم خون افزایش می یابد ( هایپر کلسمی ) ، کلسیم اضافی در استخوان ها ذخیره می شود و یا از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود.

میزان کلسیم در بدن به عوامل زیر وابسته است 

1. میزان کلسیم موجود در غذا
2. میزان جذب روده ای کلسیم و ویتامین دی  (Vit D)
3. میزان فسفر موجود در بدن
4. بعضی هورمون های خاص شامل : هورمون پاراتیرویید ، کلسی تونین و استروژن
5. ویتامین دی و این هورمون ها میزان کلسیم در بدن را کنترل می کند. ( میزان کلسیمی که از غذا جذب می کنید و از ادرار دفع می کنید ) . میزان فسفر خون با میزان کلسیم خون ارتباط نزدیکی دارند و مخالف هم کار می کنند. اگر کلسیم خون افزایش یابد ، میزان فسفر خون کاهش می یابد و بر عکس.

دریافت مقدار مناسب کلسیم در طول روز اهمیت زیادی دارد چون بدن روزانه مقداری کلسیم از دست می دهد. مواد غذایی غنی از کلسیم شامل محصولات لبنی ( شیر ، پنیر ) تخم مرغ ، ماهی ، سبزیجات و میوه ها  هستند. ممکن است افراد با کلسیم خون بالا یا پایین علایم بالینی خاصی نداشته باشند . میزان کلسیم باید خیلی زیاد و یا خیلی کم شود تا بیمار علایم بالینی داشته باشد.

علت انجام آزمایش اندازه گیری کلسیم در خون چیست ؟

آزمایش اندازه گیری میزان کلسیم خون در موارد زیر انجام می شود :

1. بررسی مشکلات مربوط به کلیه ها و یا غدد پاراتیرویید ، بعضی از انواع سرطان ها و مشکلات استخوانی و یا التهاب پانکراس ( پانکراتیت ).
2. بررسی علت غیر طبیعی بودن نوار قلب
3. بعد از پیوند کلیه
4. اگر علایم شما مربوط به کاهش میزان کلسیم خون باشد مثل : گرفتگی عضلانی ، اسپاسم و کشش و سوزن سوزن شدن انگشتان دست و اطراف دهان.
5. اگر علایم شما مربوط به افزایش میزان کلسیم خون باشد مثل : ضعف ، فقدان انرژی ، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ ، یبوست ، دفع ادرار به مقدار زیاد ، درد شکم ویا استخوان درد.
6. به عنوان آزمایش روتین
7. آزمایش تعیین کلسیم خون برای بررسی کمبود کلسیم در رژیم غذایی و یا پوکی استخوان استفاده نمی شود. میزان کلسیم خون می تواند طبیعی باشد، حتی اگر میزان آن در رژیم غذایی کافی نباشد.

سایر آزمایشات شامل موارد زیر است:

 سنجش تراکم استخوان ( جهت بررسی میزان کلسیم استخوان ها )

چگونگی آماده سازی برای انجام آزمون سنجش کلسیم خون

هشت تا دوازده ساعت قبل از انجام آزمایش نباید کلسیم مصرف کنید. اگر لازم باشد پزشک به شما می گوید که قبل از انجام آزمایش چیزی نخورید و یا نیاشامید.

آزمایش اندازه گیری کلسیم در خون​ چگونه انجام می شود؟

1. بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
2. تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
3. فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
4. وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
5. باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
6. قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
7. فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

بیمار در حین آزمایش چه حسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود  که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

خطرات حین انجام تست اندازه گیری کلسیم در خون

• ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد  که محل نمونه گیری کبود شود.
• در موارد نادری ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
• خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

این آزمایش فقط میزان کلسیم موجود در خون را نشان می دهد و قادر به اندازه گیری کلسیم موجود در استخوان ها نمی باشد.

میزان طبیعی کلسیم خون 

میزان طبیعی کلسیم خون در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

میزان کلسیم کلی

بالغین : ۸.۸–۱۰.۴ milligrams per deciliter (mg/dL) or 2.2–۲.۶ millimoles per liter (mmol/L)

اطفال : ۶.۷–۱۰.۷ milligrams per deciliter (mg/dL) or 1.90–۲.۷۵ millimoles per liter (mmol/L)

میزان کلسیم خون در افراد مسن کمتر است و در اطفال بیشتر است، چون رشد استخوان در اطفال سریع است.

آزمایش اندازه گیری کلسیم یونیزه ، کلسیمی را اندازه گیری می کند که در خون به پروتئین متصل نشده است. میزان کلسیم یونیزه در خون تحت تاثیر میزان پروتئین موجود در خون نمی باشد.

میزان کلسیم یونیزه

بالغین : ۴.۶۵ – ۵.۲۸ mg/dL or 1.16–۱.۳۲ mmol/L

اطفال : ۴.۸۰–۵.۵۲ mg/dL or 1.20–۱.۳۸ mmol/L

افزایش میزان کلسیم خون 

علل افزایش میزان کلسیم خون شامل موارد زیر می باشد :

1. پرکاری پاراتیروئید
2. سرطان ، سرطانی که به استخوان متاستاز داده باشد.
3. سل
4. استراحت طولانی مدت در رختخواب بعد از شکستگی استخوان
5. بیماری پاژه

 کاهش میزان کلسیم خون 

علل کاهش  میزان کلسیم خون  عبارتند از:

1. کاهش میزان آلبومین خون ( هیپوآلبومینمی )
2. کم کاری پاراتیرویید
3. افزایش میزان فسفر در خون ، که می تواند به دلیل نارسایی کلیه باشد.
4. سو تغذیه که می تواند به دلایل بیماری سلیاک ، التهاب پانکراس و اعتیاد به الکل باشد.
5. استئومالاسی
6. ریکتز

محدودیت های انجام ازمایش شامل مصرف دارو یا شرایط خاص :

گلسیم یونیزه همانند کلسیم توتال در بیماری های مانند بدخیمی ها .گرانولوماتوز وهیپرپاراتیروئیدیسم افزایش می یابد بهتر است در مواردی هم چون سپتی سمی ،کمبود منزیوم وپانکراتیت و هم چنین در افرادی که سیترات در یافت نموده اند سطح کلسیم یونیزه چک گردد. کاهش  سطح کلسیم یونیزه در مواردی چون کمبود ویتامین D هیپوپاراتیروئیدیسم وهیپرونتیلاسیون ناشی از اظطراب مشاهده می شود .