هفته ۱۵

طول بدن جنین در هفته پانزدهم بارداری، از فرق سرتا پا حدود ۱۰ سانتی‌متر، و وزن او در حدود ۷۰ گرم و به اندازه یک پرتقال است. جنین در ۱۵ هفتگی عملیات دم و بازدم را با مایع آمنیوتیک (به جای هوا) انجام می‌دهد که به رشد کیسه‌های هوا در ریه‌های او کمک می‌کند. اگر می‌توانستید عکس جنین در هفته پانزدهم بارداری را ببینید، متوجه می‌شدید اندازه پاهای او بزرگ‌تر از دست‌هایش شده است و می‌تواند همه مفصل‌ها و اعضایش را حرکت دهد. این بدان معنی است که دست‌های او بهتر کار می‌کنند. جنین در هفته ۱۵ بارداری همچنین روزانه مشغول لگد زدن، حلقه کردن انگشتان و حرکت دادن بازوها و پاهای کوچکش است ولی چون وزن کمی دارد قادر به حس کردن حرکات جنینی که در شکمتان رخ می‌دهند، نیستید.
غده‌های عرقی به‌تدریج ظاهر می‌شوند و با اینکه پلک چشم‌های او بسته است، چشمانش می‌توانند نور را احساس کنند. اگر شما یک نور شدید را به‌طرف شکم خود بتابانید، احتمالا کودک شما روی خود را از نور برمی‌گرداند. در اطراف کودک شما چیز زیادی وجود ندارد که او بتواند مزه آن را امتحان کند، اما اندام چشایی او در حال ظاهر شدن است.

قد: ۱۰ سانتی متر
وزن: ۷۰ گرم

احتمالا شما تا کنون حدود ۲ کیلوگرم یا کمی بیشتر وزن اضافه کرده‌اید. اگر میزان اضافه‌وزن شما کمی کمتر یا بیشتر از این مقدار است اندازه شکمتان در هفته ۱۵ بارداری بزرگتر از حالت عادی به نظر می‌رسد خیلی نگران نشوید. میزان اضافه‌وزن در خانم‌های حامله با یکدیگر متفاوت است.
هرچند شما با نوسانات دوره حاملگی خو گرفته‌اید اما ممکن است هر از چند گاهی با بروز یک عارضه جدید غافلگیر شوید. اگر دچار گرفتگی بینی شدید می‌توانید آن را هم از جمله عوارض حاملگی فرض کنید؛ زیرا افزایش هورمون استروژن ممکن است به تورم غشاء مخاطی و در نتیجه تولید مخاط بیشتر منجر شود. حجم خون شما نیز در حال افزایش است که درنتیجه موجب گشادشدن رگ‌های شما (که شامل رگ‌های بینی نیز می‌شوند) می‌شود. درنتیجه ممکن است گاهی اوقات خون‌دماغ شوید.
از آنجا که حاملگی موجب ایجاد تغییراتی در سیستم ایمنی بدن شما می‌شود و احتمال ابتلای شما به برخی عفونت‌های خاص افزایش می‌یابد، ممکن است بیشتر دچار سرماخوردگی یا آلرژی شوید. در هرحال از مواد محرک مانند دود سیگار، گردوغبار و الکل دوری‌کنید. برای بهبود وضعیت منافذ بینی شب‌ها از بخارساز یا مرطوب‌کننده‌های هوا استفاده کنید و مقادیر زیادی مایعات بنوشید. همچنین می‌توانید از قطره نمکی بینی یا کلرورسدیم استفاده کنید. درصورتی‌که وضعیت‌تان خیلی بد است از پزشک یا مامای خود در مورد استفاده از داروی ضد احتقان یا دکونژستانت سوال کنید.
اگر خودتان و همسرتان این روزها کمی استرس دارید نگران نباشید، شما تنها نیستید. بسیاری از زوج‌ها نگران سلامتی جنین و خیلی چیزهای دیگر هستند، مثلا اینکه آیا از عهده مسئولیت خود به‌عنوان والدین برمی‌آیند یا خیر؟ با این‌حال اگر مشکلات فیزیکی و بدنی شما کم باشد و کمی هم انرژی به دست آورید این دوره سه ماهه دوم بارداری می‌تواند بسیار جالب باشد. پس سعی کنید از آن لذت ببرید.

احتمالا متوجه شده‌اید که لثه‌های قرمز و متورمی دارید و حتی ممکن است زخمی، حساس یا موقع مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن مستعد خونریزی باشند. طبق معمول کار هورمون‌های بارداری است که این بار لثه‌ها را تحریک می‌کند و با تغییر واکنش نسبت به باکتری پلاک‌های دندانی باعث می‌شود لثه‌ها ورم کند. احتمالا متوجه یک برجستگی کوچک روی لثه‌تان می‌شوید که به آن تومور بارداری می‌گویند. قبل از آنکه نگران شوید در نظر داشته باشید که این زوائد بی‌خطر، ترسناک نامگذاری شده‌اند اما کاملا بی‌ضرر و بی‌درد هستند. اگر از آنها دارید خودش بعد از زایمان از بین می‌رود.

با جنین در شکمتان حرف بزنید. این کار برای ایجاد پیوند بین شما و کودکتان بسیار خوب است. اگر حرف زدن با کودک، به نظر شما کار عجیب‌وغریبی است می‌توانید برایش داستان بگویید؛ یک کتاب، مجله یا روزنامه بخوانید؛ یا رازهای خود را به او بگویید!
انجام این تمرین پس از تولد کودکتان در برقراری ارتباط بین شما خیلی کمک می‌کند به علاوه حرف زدن با کودکان یکی از بهترین راه‌هایی است که در یادگیری زبان به آن‌ها کمک می‌کند.

وجود ترشحات زیاد و بوی نامطبوع آن‌ها، کاملا طبیعی است. اگر ترشحات سفیدرنگ و آبی‌رنگ و شبیه سفیده تخم‌مرغ کش‌دار است و بوی پنیر دارد، اوضاع خوب است. اگر از این وضعیت ناراضی هستید، بدنتان را دفعات بیشتری بشویید و لباس زیر خنک و نخی بپوشید. همیشه لباس زیر اضافی همراه داشته باشید و به‌هیچ‌وجه لباس زیر آستردار نپوشید زیرا ممکن است باعث کهیر یا تحریک پوستی شود. اما اگر بدنتان بوی ماهی مانند می‌دهد و ترشحاتتان زرد، سبز یا همچون پنیر فاسد است به پزشک مراجعه کنید زیرا احتمال عفونت “مخمر” یا عفونت “تریکومونیازیس” یا عفونت “باکتری مهبل” وجود دارد.

اگر گوشت نمی‌خورید یا از فکر همبرگر دچار تهوع می‌شوید، می‌توانید با راه‌های مختلفی پروتئین موردنیاز بدنتان را بدون خوردن گوشت تامین کنید. برخی از منابع غیر گوشتی حاوی پروتئین مانند: لبنیات (شیر، پنیر، ماست)، تخم‌مرغ، حبوبات (عدس، لوبیا، لوبیا چشم‌بلبلی، لوبیاچیتی، لپه)، مغزها ( بادام‌زمینی، گردو، بادام‌هندی)، سویا و غذاهایی مثل یک فنجان عدس، لوبیا، ساندویچ کره بادام‌زمینی یا یک ظرف لوبیا است. حتما به میزان چربی و کلسترول غذاهای غیر گوشتی توجه کنید. بهتر است از لبنیات کم‌چرب استفاده کنید و بیش از ۴ زرده تخم‌مرغ در هفته میل نکنید. در هفته ۱۵ باداری می‌توانید انتخاب‌های درست‌تری داشته باشید و از مواد غذایی سالمی که در خانه دارید، استفاده کنید. از این به بعد، سبد خریدتان را پر از مواد مغذی تازه و سالم کنید و همچنین غذاهایی که راحت آماده می‌شوند و آنها را در کابینت و یخچال قرار دهید.

اگر احتمال پره اکلامپسی در شما بالاست از پزشکتان راجع به دوز پایین آسپرین سوال کنید. بعد از سه ماهه اول طبق تحقیقات مصرف روزانه دوز پایین آسپرین می‌تواند پره اکلامپسی را تا ۲۴ درصد کاهش دهد.
برای ثبت رشد وضعیت بچه، پزشک یا مامای شما احتمالا شروع به اندازه‌گیری فاصله بین بالای استخوان ناحیه زهار شما و راس رحم کرده است.
ممکن است بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام آزمایش آمنیوسنتز به کسانی که در ریسک بالای مشکلات ژنتیکی یا کروموزومی هستند، پیشنهاد شود. در این آزمایش مایع آمنیوتیک برای بررسی مواردی مانند سندرم داون تست می‌شود.

اگر در این زمان سونوگرافی انجام دهید، شاید از جنسیت کودک خودآگاه شوید! با این‌حال اگر این آزمایش هم نتوانست جنسیت کودک شما را تعیین کند ناراحت نشوید. تعیین جنسیت جنین، به عواملی از قبیل میزان شفافیت تصویر و وضعیت کودک در زمان انجام سونوگرافی بستگی دارد. کودک شما ممکن است به حالت حلقه‌زده قرارگرفته یا چرخیده باشد تا شما را سر کار بگذارد. در تصویر سونوگرافی هفته پانزدهم بارداری جنین به اندازه یک پرتقال است و استخوان‌های بزرگ که جمجمه را تشکیل می‌دهند شکل گرفته و سخت شده‌اند. همانطور که آنها سفت و سخت می‌شوند، استخوان‌ها در تصویر سفیدتر و روشن‌تر میشود.

برای سلامت پاها در دوران بارداری هنگامی‌که استراحت می‌کنید، پاهای خود را در وضعیتی بالاتر از قلب قرار دهید تا به‌جای آنکه خون به سمت پاها برود به سمت قلب بازگردد. در هنگام نشستن پاهای خود را به‌طور ضربدری روی‌هم نیندازید زیرا این حالت باعث کندی گردش خون می‌شود. از ایستادن و نشستن طولانی‌مدت اجتناب کنید. نیم ساعت در روز پیاده‌روی کنید یا روی یک صندلی گهواره‌ای بنشینید و از پاهایتان برای عقب و جلو فرستادن صندلی استفاده کنید. سعی کنید تا جوراب‌های واریس استفاده کنید و آن‌ها را قبل از بلند شدن از رختخواب بپوشید.
تقریبا نیمی از خانم‌های باردار در طول حاملگی مبتلا به اتساع سیاهرگ‌های پاها می‌شوند. پیدایش این رگ‌های متورم، آبی رنگ و طناب مانند تنها به دلیل افزایش وزن نیست بلکه دلیلی است که نشان می‌دهد دستگاه گردش خون شما ۴۰ درصد بیشتر از حد معمول در سیاهرگ‌ها و سرخرگ‌ها خون جابه جا می‌کند و از این رو باعث اتساع دیواره رگ‌ها می‌شود.
نشستن و ایستادن طولانی، وجود سیاهرگ‌هایی با دیواره نازک و افزایش وزن بیش از حد نیز باعث واریس می‌شود. مشکل اتساع سیاهرگ‌ها اغلب پس از زایمان برطرف می‌شود اما می‌تواند همچنان برایتان مشکل ایجاد کند.

اگر یک ورزشکار پرکار هستید که نمی‌توانید هفته‌ای را بدون ورزش یا پیاده‌روی سخت تصور کنید خوب است بدانید که شما می‌توانید ورزش‌های سخت پیش از بارداری را به‌شرط رعایت نکات زیر همچنان ادامه دهید:

انزال‌های مضاعف، تمایلات شدید جنسی و احساس این که همسرتان به خوبی نمی‌تواند خواسته‌های جنسی شما را برآورده کند ممکن است باعث بهبود روابط جنسی شما در دوره سه ماهه دوم شود. به ویژه اینکه حالت تهوع شما نیز احتمالا برطرف شده و انرژی خود را به دست آورده‌اید. افزایش جریان خون نیز ممکن است باعث فربه و سفت شدن آلت شما شود و ترشحات روان کننده داخل واژن را افزایش دهد. بسیاری از خانم‌ها به دلیل تغییرات هورمونی ویژه این دوره و نیز افزایش حساسیت در ناحیه لگنی احساس لذت جنسی بیشتری می‌کنند. چنانچه پیش از این در روابط جنسی خود برای رسیدن به اوج لذت با مشکل روبه رو بودید، اکنون راحت‌تر می‌توانید طعم آن را بچشید. بنابراین از روابط جنسی خود در این دوران لذت ببرید و لحظه لحظه‌اش را به خاطر بسپارید زیرا با ورود کودک خلوت شما نیز از بین می‌رود.
در مقابل برخی خانم‌ها در این دوره با روابط جنسی مشکل دارند. آنها به سختی می‌توانند فراموش کنند که شخص سومی نیز حضور دارد. بسیاری از خانم‌ها تصور می‌کنند مادر خوب نمی‌تواند شریک جنسی خوبی هم باشد. خودداری از آمیزش در این دوره به هیچ وجه راه حل درستی نیست. زیرا روابط جنسی می‌تواند راه خوبی برای نزدیک کردن زن و شوهر به یکدیگر باشد.

اگر تا هفته پانزدهم بارداری اسمی را برای نوزاد انتخاب نکرده‎اید برای هفته آینده آماده زیر و رو کردن الفبا و بررسی اسامی مختلف باشید. مثلا از نظر مقدار طولانی بودنشان، همه احتمالات واقعی ممکن را مدنظر داشته باشید و هرگز اسم خاصی را مسخره نکنید. جدی نگرفتن فرایند انتخاب اسم موجب کسل کننده شدن آن برایتان می‌شود. شما دارید هویت بچه را انتخاب می‌کنید بنابراین برای این کار وقت بگذارید تا انتخاب درستی داشته باشید.

هرروز بعد از نمازها ۱۴۰ مرتبه صلوات بفرستید.
سیب شیرین، عسل و انار میل کنید. از اول ماه چهارم نماز شب بخوانید. بهتر است نماز شب را در صورت امکان در نیمه‌شب و اگر موفق نشدید، قضای آن را به‌جا آورید.
این نکته را همواره به خاطر داشته باشید که استغفار و توجه قلبی و دائمی به خداوند متعال، در طهارت قلب و روح فرزندتان بسیار موثر است.
ختم قرآن نیز در این دوران بسیار توصیه‌شده است بخصوص برای سلامتی امام زمان.

با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان