راهنمای آزمایش تحمل گلوکز: GTT

توصیه های اخیر برای تشخیص دیابت دوره بارداری یک رویکرد دو مرحله ای می باشد. مرحله اول انجام آزمایش چالش گلوکز (GCT) می باشد و در صورت غیر طبیعی بودن این آزمایش؛ باید در مرحله دوم آزمایش تحمل گلوکز (GTT) را انجام داد.

آزمایش تحمل گلوکز برای غربالگری مادران از نظر دیابت بارداری می باشد (هر چند امروزه چندان به دلیل عوارض جانبی که برای مادر از جمله: تهوع، استفراغ؛ نفخ و اسهال، سردرد، سرگیجه و خستگی دارد؛ چندان توصیه نمی گردد ولی هنوز به عنوان آزمایش استاندارد طلایی برای تشخیص دیابت شیرین شناخته می شود).

این آزمایش معمولا بین هفته ۲۶ تا ۲۸ حاملگی انجام می گردد.

بنا به برخی دلایل زیر پزشک مربوطه می تواند این آزمایش را برای شما درخواست نماید

1. در زایمان قبلی نوزادی با وزن ۵/۴ کیلوگرم و یا بیشتر متولد شده است
2. سابقه وجود دیابت در نزدیکان وجود داشته باشد (مادر، پدر و یا خواهر و برادر).
3. اگر اضافه وزن وجود داشته وBMI بیشتر از ۳۰ باشد.
4. سابقه قبلی دیابت دوره بارداری
5. وجود بیماری تخمدان پلی کیستیک

دستور العمل

۱- حداقل ۳ روز قبل از انجام آزمایش؛ بهتر است رژیم غذایی دارای ۲۰۰-۱۵۰ گرم کربوهیدرات در روز رعایت شود (میوه، نان، غلات، برنج، سبزیجات نشاسته دار مانند نخود، هویج و ذرت).

۲ – تا ۱۲ ساعت قبل از نمونه گیری بیمار باید ناشتا باشد. در این مدت ناشتایی هیچ غذا و نوشیدنی (به جز آب) نباید میل شود. همچنین نباید بیشتر از ۱۶ ساعت نیز ناشتا بود که فرد حالت روزه داری پیدا می کند و نتیجه آزمایش صحیح نخواهد بود. همچنین بیمار باید در مدت ناشتایی از فعالیت بدنی و ورزش سنگین پرهیز نماید.

۳- زمانی که به آزمایشگاه برای انجام آزمایش مراجعه می شود؛ پس از چند دقیقه نشستن بر روی صندلی برای ثبات وضعیت بدن، ابتدا نمونه خون ناشتا از فرد گرفته می شود. آزمایش تحمل گلوکز حتما باید در صبح انجام شود به دلیل اینکه در بعد از ظهر تحمل گلوکز کاهش می یابد.

نکته ۱: آزمایش تحمل گلوکز به ۲ صورت می باشد:

الف- آزمایش تحمل گلوکز ۳ ساعته با ۱۰۰ گرم پودر گلوکز جهت تشخیص دیابت شیرین بارداری در زنان حامله

ب- آزمایش تحمل گلوکز ۲ ساعته با ۷۵ گرم پودر گلوکز در بالغین (در اطفال ۷۵/۱ گرم گلوکز به ازای هر کیلوگرم وزن بدن).

۴- مقدار معین از پودر گلوکز در ۳۰۰-۲۵۰ سی سی آب حل شده و توسط پرسنل آزمایشگاه به فرد داده می شود. بیمار بایستی این محلول قندی را حداکثر تا ۵ دقیقه میل نماید.

۵- جهت اطمینان از اینکه قند خون بیمار خیلی بالا نباشد؛ قبل از دادن محلول قندی به بیمار؛ ابتدا قند ادرار فرد چک می شود و چنانچه از نظر قند منفی بود، آزمایش ادامه می یابد.

۶- پس از اتمام محلول قندی به مسئول نمونه گیری اطلاع دهید تا ساعات مربوط به مراجعات بعدی شما را برای دادن نمونه خون در برگه ثبت نماید. نوبت ها ممکن است با توجه به نوع این آزمایش از ۳ نوبت ۱ ساعته تا ۴ نوبت نیم ساعته متفاوت باشد. مثلا اگر از نوع ۳ ساعته باشد شما بایستی ۱ ساعت، ۲ ساعت، ۳ ساعت پس از صرف محلول قندی به محل نمونه برداری مراجعه نمائید.

۷- بیمار بایستی در محل سالن انتظار آزمایشگاه در طول مدت این ۳ ساعت بنشیند. برای مفید واقع شدن این زمان شما می توانید از مطالب خواندنی در آزمایشگاه و یا هر سرگرمی مانند کتاب و … استفاده کنید. توجه داشته باشید که اگر از آزمایشگاه خارج شوید؛ با توجه به این که چند نوبت نمونه برداری باقی مانده است و از آن طرف اگر در این آزمایش این زمان ها رعایت نشود جوابی که حاصل می شود قابل اعتماد و صحیح نمی باشد و آزمایش باید تکرار گردد.

نکته ۲: چنانچه در حین انجام آزمایش احساس تهوع دارید؛ باید آزمایش را به روز دیگر محول نمود. اگر بیمار نتواند تمامی محلول قندی را بخورد و یا مقداری یا تمامی آن را استفراغ نماید؛ مقدار قند خون (گلوکز) به طور کاذب کاهش خواهد یافت. در صورت بروز این مشکل مسئول نمونه برداری را با خبر سازید.

نکته  ۳: در طول مدت ناشتایی و در طول مدت انجام آزمایش از استعمال سیگار و جویدن آدامس پرهیز نمائید.

نکته ۴: داروهای ضروری مانند داروهای تیروئیدی و فشار خون را می توان مصرف نمود. برای اطمینان از مصرف داروها در حین و یا قبل از انجام آزمایش می توانید با پزشک معالج خود مشورت کنید.

نکته ۵: شیر دادن به نوزاد می تواند بر روی نتیجه ازمایش تاثیر گذارد.

نکته ۶: پس از نمونه گیری می توانید از مواد غذایی مخصوصا آب میوه استفاده کنید.