آزمایشات غربالگری؛موضوعی جدی برای مادران باردار

آزمایشات غربالگری در واقع به آزمایشات دوران بارداری گفته می شود . این آزمایشها از اهمیت بالایی برخوردار هستند و نشان دهنده ی سلامت جنین و وضعیت ژنتیکی و سلولی جنین هستند. نحوه ی پاسخ دهی به آزمایش های غربالگری به صورت منفی و مثبت بیان می شود و جواب این تست باید منفی باشد،
زیرا مثبت بودن تست غربالگری نشان دهنده ی وجود نقص ایمنی در سیستم دی ان ای و سیستم سلولی ژنتیکی جنین است.

آزمایش های غربالگری به دو دسته تقسیم می شوند و با نام های آزمایش غربالگری مرحله اول و تست غربالگری مرحله دوم شناسایی می شوند.

به طور کلی آزمایشات غربالگری شامل آزمایش خون و سونوگرافی می باشد. در هنگام انجام مراحل آزمایشات غربالگری از سونوگرافی های ان تی استفاده می کنند
و اشعه ی این دستگاه ها سبب ایجاد صدمه به جنین در سه ماهگی نخواهد شد. در هنگام انجام آزمایش های غربالگری از طریق خون مادر به خون موجود در جفت دسترسی پیدا می کنند
و این خون را به دقت مورد بررسی و آزمایش قرار می دهند و از طریق بررسی این خون علاوه بر دسترسی به ژنتیک سلول های جنین
به سلول های خونی او نیز دسترسی پیدا می کنند و از این طریق ناهنجاری های خونی مانند تالاسمی و آنمی تشخیص داده می شود و
همچنین به میزان پلاسمای خون جنین و تعداد سلول های خونی آن نیز دسترسی پیدا می کنند و تعداد گلبول های سفید موجود در خون جنین نیز از طریق این آزمایش قابل بررسی هستند.

مرحله ی اول تست غربالگری

همانطور که در بخش قبل گفتیم آزمایش های غربالگری شامل دو مرحله هستند و مرحله ی اول آنها تست غربالگری یک نامیده می شود.

مرحله ی اول تست غربالگری در سه ماهه اول بارداری و به ویژه در اواخر ماه سوم انجام می شود. در آزمایش های غربالگری شماره یک همانطور که گفته شد
آزمایش خون، سونوگرافی و نمونه برداری از جفت انجام می شود و از طریق وضعیت هورمونی مادر یعنی میزان هورمون ها در خون مادر نیز
می توان به وضعیت سلولی و کروموزومی جنین پی برد. در مرحله ی اول تست غربالگری بیماری هایی مانند سندروم داون و سایر نواقص کروموزومی شناسایی می شوند و این بیماری ها به والدین اطلاع داده می شود.

در صورتی که مشکل در سیستم کروموزومی جنین دیده شود به مادران گفته می شود که یک بار دیگر تست غربالگری را انجام دهند
و در صورتی که تست دوباره مثبت شود پزشک به وجود نقص در سیستم دی ان ای جنین یقین پیدا می کند.
در صورتی که آزمایش های غربالگری در آزمایشگاه های تحت پوشش بیمه انجام شوند هزینه ی کمتری خواهند داشت.

در مرحله ی اول علاوه بر معاینه ی سیستم سلولی و اندامک های سلولی، نوع شکل گرفتن سیستم های استخوانی جنین
نیز مورد بررسی قرار می گیرد تا پزشک از سالم بودن اندام های استخوانی جنین مانند استخوان جمجمه و دست و پاها و انگشتان مطمئن شود.
آزمایش گلوکز نیز یکی از آزمایشات غربالگری اول به شمار می آید و در این آزمایش به مادر حدود ۵۰ گرم گلوکز داده می شود تا
میزان تحمل جنین و مادر و میزان ترشح انسولین در خون توسط کبد مادران باردار سنجیده شود و در صورتی که در این آزمایش
قند خون مادر بالا نشان داده شود پزشک برای جلوگیری از خفگی جنین برای مادر انسولین تجویز می کند.

مرحله ی دوم تست غربالگری

تست غربالگری مرحله ی دوم آخرین تست برای مادران بارداری که سن زیر ۳۰ سال دارند و سن همسر آن ها زیر ۴۰ سال می باشد
و همچنین سابقه ی نواقص ارثی و بیماری های ژنتیکی در میان افراد خانواده ی مادر و پدر وجود ندارد می باشد. اما در غیر این صورت مادران باید مرحله ی سوم آزمایش های غربالگری را نیز انجام دهند.

مرحله ی دوم تست غربالگری در اواخر شش ماهگی انجام می شود و در این مرحله نیز مانند مرحله ی اول از مادر آزمایش خون
و سونوگرافی و همچنین تست بند ناف گرفته می شود. انجام تست بند ناف یا برداشت نمونه از جفت از طریق خون امکان پذیر نیست و این تست و نمونه برداری را از طریق واژن انجام می دهند.

در اواخر شش ماهگی تمام اندام های بیرونی جنین اعم از دست ها و پاها و لگن و همچنین جمجمه به طور کامل شکل گرفته اند. در مرحله ی دوم تست غربالگری علاوه بر انجام مراحل تست اول غربالگری سایز لگن و قطر و اندازه ی این استخوان به دقت مورد بررسی قرار گرفته می شود، زیرا در کودکانی که دچار نقص ژنتیکی و نقص کروموزومی هستند سایز استخوان لگن از حالت نرمال خارج می شود.

یکی دیگر از مواردی که در تست دوم غربالگری مورد بررسی قرار می گیرد توجه به عملکرد آنزیم لیزوزیم می باشد، زیرا این آنزیم سبب شکل گرفتن انگشتان دست و پای جنین می شود و عملکرد صحیح آن بسیار مهم و حائز اهمیت است.در اواخر شش ماهگی فشار خون مادر باید به طور مداوم کنترل شود زیرا افزایش فشار خون سبب افزایش ورم بارداری در زنان باردار و سخت شدن زایمان طبیعی می شود.

اهمیت آزمایشگاه مناسب برای آزمایشات غربالگری

یکی از تست ها و آزمایشاتی که در دوران بارداری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد و مزایای بسیار زیادی دارد آزمایش غربالگری می باشد.
یکی از مهم ترین فواید تست غربالگری اطلاع از وضعیت جسمی جنین است و این تست تا حد بسیار زیادی
میزان استرس مادران باردار در دوران بارداری کاهش می دهد و والدین را در جریان جسمی و سلولی بدن جنین قرار می دهد.

در این تست نوعی آزمایش ژنتیکی انجام می شود و سازمان بهداشت انجام آن را برای تمام مادران باردار اجبار کرده است
و تمام زنان باردار در دوران بارداری باید این تست دو مرحله ای را انجام دهند.
اما آزمایشات غربالگری برای مادران بارداری که با همسر خود نسبت فامیلی دارند و یا مادرانی که سن بالای ۳۷ سال دارند دارای سه مرحله می باشد.
به دلیل این که ابن آزمایشات بسیار مهم می باشند و تمام زنان باردار باید آن را انجام دهند انجام این تست ها هزینه ی تقریبا پایینی دارند.

اهمیت انجام آزمایشات غربالگری در زنان بارداری که در افراد درجه یک خانواده دارای ناهنجاری ژنتیکی و نواقص مادرزادی مانند ناشنوایی نابینایی و… هستند و همزمان دارای سن بالای ۳۵ سال هستند چندین برابر می باشد و این زنان حتما باید این آزمایشات غربالگری را در سه مرحله انجام دهند.