هفته ۱۷
جنین درون شکمتان هر روز بیشتر رشد می‌کند و تکان‌های محجوبانه دست و پاهایش در روزهای اول به فشارها و ضربه‌های محکمتری تبدیل میشود. او حالا و در هفته هفدهم بارداری می‌تواند صورتش را لمس کند یا حتی انگشت شستش را بمکد. بهتر است در هفته هفدهم برخی تصمیمات را بگیرید مثلا اینکه می‌خواهید جنسیت جنین را معلوم کنید یا نه، چه نوع زایمانی می‌خواهید انجام دهید. با همین تصمیم‌ها حاملگی‌تان واقعی‌تر میشود و البته هیجان انگیزتر! دانستن اینها در هفته هفدهم بارداری می‌تواند کلی هیجان انگیز باشد. اگر می‌خواهید اطلاعت بیشتری درباره اتفاقات مهم هفته هفدهم بارداری به دست آورید، ادامه مطلب را بخوانید.
وضعیت جنین در هفته هفدهم بارداری
وزن جنین در ۱۷ هفتگی بارداری حدود ۱۴۰ گرم و اندازه او حدود ۱۳سانتی‌متر است؛ تقریبا به‌اندازه یک پیاز بزرگ. او می‌تواند مفصل‌های خود را تکان دهد و اسکلت او که تاکنون به‌صورت غضروف نرم بود آرام‌آرام به استخوان تبدیل میشود. حس شنوایی او در حال رشد است. بند ناف او که شاهراه حیات او برای اتصال به جفت است هرروز محکم‌تر و ضخیم‌تر میشود.
قد جنین حالا و در هفته هفدهم بارداری به اندازه یک خودکار هم نمی‌شود. اما دستگاه‌های بدنش به خوبی کار می‌کنند. دستگاه گردش خون و دستگاه دفع ادرارش کار می‌کنند و با یادگیری تنفس به دم و بازدم در مایع آمنیوتیک می‌پردازد. قلب جنین الان توسط مغز تنظیم میشود و در هر دقیقه بارها می‌تپد. فرزند شما در این هفته در حال تمرین روی مهارتهای تخصصی‌اش است؛ مهارت‌هایی مانند مکیدن و بلعیدن تا برای مکیدن پستان مادر آماده شود. در حقیقت بیشتر واکنش‌های حیاتی فرزندتان الان در رحم در حال آماده شدن است.
نوک سینه جنین در هفته ۱۶ بارداری به رنگ صورتی و روی قفسه سینه پدیدار میشود و حتی اگر مذکر باشد غدد مربوط به پستان در او شکل می‌گیرد. اگر دختر باشد تخمدان‌های او در حال تشکیل غدد ترشحی است. او در این مرحله از حاملگی ۵ میلیون یا بیشتر تخم است که این مقدار در زمان تولد به حدود یک میلیون تقلیل می‌یابد. تقریبا تا هفته بعد شیارهای سر انگشتان دست‌ها و پاها که همان اثر انگشتان بچه است، شکل می‌گیرند.
قد: ۱۳ سانتی متر
وزن: ۱۴۰ گرم
وضعیت مادر در هفته هفدهم بارداری
با اضافه‌وزنی که در هفته ۱۷ بارداری ناحیه بالا و جلوی بدن شما را در بر گرفته است، ممکن است گاهی اوقات در هنگام راه رفتن تعادل خود را از دست بدهید. کفش‌های پاشنه‌بلند خود را کنار بگذارید و از کفش‌های پاشنه‌کوتاه استفاده کنید تا احتمال زمین خوردنتان کاهش یابد.
شاید این احساس برای شما تازگی داشته باشد که باید از شکم خود محافظت کنید و این خیلی خوب است.
ضربه و آسیب به شکم شما ممکن است برای خودتان و همچنین کودکتان خطرناک باشد پس حتما در هنگام رانندگی از کمربند ایمنی استفاده کنید.
برای حفاظت بیشتر کمربند ایمنی را از کنار ران و کفل خود عبور داده و قفل آن را زیر شکم خود محکم کنید. کمربند ایمنی نباید از روی شکم شما بگذرد بلکه یک قسمت بین دو سینه و قسمت دیگر از زیر شکم عبور کند.
احساس حرکت کردن جنین برای اولین بار بسیار هیجان انگیز است. خیلی از شما تا زمانی که حرکت جنین را حس نکنید نمی‌توانید حاملگی‌تان را باور کنید. حتی اگر دچار سوزش معده شده یا تصویر جنین را در سونوگرافی ببینید. حرکت جنین بین هفته شانزدهم تا بیست سوم نوسان دارد.
علائم مهم هفته هفدهم بارداری
آیا وقتی بلند می‌شوید احساس سرگیجه می‌کنید؟ این کاملا طبیعی است. در هفته هفدهم بارداری وقتی می‌ایستید کمی طول می‌کشد تا خونی که در قسمت‌های پایین بدنتان جمع شده به قسمت‌های بالای بدن برگردد. این سرگیجه را می‌توانید با آرامتر بلند شدن کم کنید. اما اگر به قدری سرگیجه دارید که احساس می‌کنید هشیاری خود را از دست داده‌اید به پزشک مراجعه کنید.
حالا و در هفته هفدهم بارداری مثانه جایی برای انبساط ندارد و شما نیاز بیشتری به دفع ادرار پیدا می‌کنید. مثانه شما بعد از زایمان به حالت اول خود برمی‌گردد. ادرارهای مکرر ممکن است به دلیل عفونت دستگاه ادراری هم باشد. با دیدن خون در ادرار حتی به مقدار کم یا سوزش هنگام دفع ادرار حتما به پزشک مراجعه کنید. هورمون‌ها و غده‌های تولید شیر در حال رشد هستند و تمام این فعالیت‌ها به علاوه افزایش جریان خون می‌تواند اندازه سینه را تا سه شماره بیشتر کند. اگر احساس درد در پا داشتید احتمالا به دلیل فشار جنین به عصب سیاتیک است که زیر رحم قرار دارد. یک پد گرم یا پشتی را برای تسکین درد امتحان کنید.
در هفته هفدهم بارداری چی بخوریم؟
در هفته ۱۷ بارداری رحم خود را برای فرزندتان تبدیل به یک رستوران کنید و با بهترین غذاها از او پذیرایی کنید. در رابطه با بیرون غذا خوردن هم احتیاط کنید. میوه‌هایی مثل پرتقال، گریپ‌فروت، نارنگی، لیمو و انگور منشا بسیار خوبی برای ویتامین C هستند و شما می‌توانید در طول روز چندین بار از این گروه مواد غذایی استفاده کنید و نیازتان را به ویتامین‌هایی مثل A و C برآورده کنید. به‌طور مثال در صبحانه آب‌میوه یا میوه تازه، بین وعده‌های غذا میوه خشک یا تازه یا به همراه ناهار سالاد میوه و برای دسر و شام کمپوت میوه کم شیرین و خانگی مصرف کنید. تا حد امکان از مصرف آب‌نبات و شکلات و کیک به‌عنوان دسر در هفته هفدهم بارداری و هفته‌های بعدی خودداری کنید و فقط در مواردی که وزن شما پایین است و مشکل افزایش وزن ندارید از این مواد استفاده کنید.
برای خوردن غذای رستوران احتیاط کنید
اگر دوست دارید در دوران بارداری بیرون از منزل غذا بخورید بهتر است به نکات زیر دقت کنید:
- انتخاب رستوران: برخی رستوران‌ها غذای مناسبتری برای خانم باردار دارند. رستوران غذاهای دریایی یا رستوران‌هایی که سالادهای متنوع دارند گزینه مناسبی هستند.
- حجم غذا: در برخی رستوران‌ها حجم غذای اصلی برای یک نفر می‌تواند برای یک روستا یا حداقل یک خانواده کوچک کافی باشد. در مقابل این تمایل که بخواهید بشقاب را کاملا تمام کنید مقاومت کنید چون مجبور می‌شوید برای سوهاضمه و رودل کردن هزینه کنید.
- سبزی زیاد میل کنید: عادت کنید به عنوان پیش غذا سالاد یا سبزیجات سفارش دهید یا یک سبد سبزی خوردن با پنیر و نان سنگک سفارش دهید.
- سوپ در اولویت است: اگر سوپ عدس، سوپ جو، آش یا سوپ سبزیجات در منو هست آن را سفارش دهید.
- قبل از دسر معده‌تان را پر کنید: جایی را برای آن پای خوشمزه ذخیره نکنید، اما اگر هنوز گرسنه هستید یا خوراکی شیرین دلتان می‌خواهد بعد از غذای اصلی، میوه تازه، شربت یا بستنی میل کنید.
برای خطوط شکم فکری بکنید
در بارداری هفته هفدهم همان‌طور که بدنتان همراه با بدن جنین رشد می‌کند، پوست شما نیز کشیده میشود و ممکن است در سه‌ماهه دوم و سوم متوجه خطوطی روی سینه و شمکتان شوید. این خطوط که نشانه‌های کشش هستند، در واقع خراش‌های ریزی هستند که به دلیل کشیدگی پوست در زیر لایه‌های پوست ایجاد می‌شوند.
همه ترک‌های پوستی بعد از دوران بارداری محو نمی‌شوند اما بیشتر آنها از بین می‌روند. اگرچه می‌توانید از کرم‌های گران‌قیمت و ویتامین E برای جلوگیری از ایجاد ترک استفاده کنید.
مراقب سنگ کلیه باشید
آلبومین ماده‌ای است که از هضم مواد گوشتی در بدن پدید می‌آید و سپس توسط کلیه‌ها از راه ادرار خارج میشود. هنگام حاملگی مقدار بسیار جزئی آلبومین وارد ادرار میشود ولی اگر این مقدار از حد معمول بیشتر شود علامت اختلال در کلیه‌هاست. مادرانی که در ادرارشان مقدار زیادی آلبومین وجود دارد باید حتما در بیمارستان بستری شوند و تحت رژیم و درمان کامل قرار گیرند. زیادشدن این ماده در ادرار تنها به‌وسیله آزمایش کامل ادرار مشخص میشود. افزایش ادرار به ویژه بعد از هفته ۲۰ بارداری مراقبتهای دقیق از نظر مسمومیت بارداری لازم دارد و باید تحت درمان قرار گیرد.
سنگ کلیه هم ممکن است در طول بارداری بروز کند. حاملگی باعث تشکیل سنگ کلیه نمی‌شود اما خانم‌های حامله هم گاهی دچار سنگ کلیه می‌شوند.
سنگ‌های کلیه اغلب بدون اینکه مشکلی ایجاد کنند از طریق ادرار دفع می‌شوند اما مشکل از آنجا شروع میشود که به یکی از مجاری دفع ادرار که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کند، می‌چسبند. این حالت باعث درد فراوان در کمر، پهلو و رانها میشود و با حالت تهوع، استفراغ یا وجود خون در ادرار همراه است. درد آن نیز ممکن است به صورت موجی بیاید و برود.
اگر سنگ کلیه کوچک باشد پزشکان اغلب استامینوفن را برای تسکین درد و نیز نوشیدن آب فراوان را برای شستن و از بین بردن سنگ توصیه می‌کنند. چنانچه سنگ بزرگ باشد و از این طریق از بین نرود آنگاه عمل جراحی ضروری است. خرد کردن سنگ کلیه فرایندی است که از طریق موج صوتی یا لیزر باعث خرد شدن سنگ کلیه میشود و برای خانم‌های باردار عاری از خطر نیست.
لیست کارهای مهم در هفته هفدهم بارداری
- اگر به خاطر بارداری فراموشکار شده‌اید بهتر است با قلم و کاغذ آشتی کنید و هر کاری که باید انجام دهید، یادداشت کنید.
- خودتان را برای ماساژ قبل از زایمان آماده کنید.
- در یک کلاس بارداری ثبت نام کنید.
- برای کاهش احتناق ناشی از بارداری یک اسپری یا مرطوب کننده استفاده کنید.
سونوگرافی هفته هفدهم بارداری
سونوگرافی هفته هفدهم بارداری دست راست جنین را نشان می‌دهد. شما می‌توانید هر کدام از استخوان‌های انگشتان ظریف او را ببینید. اگر چه ممکن است او هم اکنون به اندازه کافی هماهنگ نباشد و نتواند از انگشتانش استفاده کند.
همچنان به انتخاب اسم فکر کنید
فهرستی از نام‌های انتخابی خود برای اسم کودکتان بسازید. در یک لیست ده نام را که می‌پسندید یادداشت کنید، از همسرتان نیز بخواهید که این کار را انجام دهد. لیست‌های‌تان را به یکدیگر بدهید و هرکدامتان هرکدام از اسم‌ها را که دوست ندارید خط بزنید.
این کار را ادامه دهید تا به یک لیست برسید که هر دو همه اسامی موجود در آن را می‌پسندید. در مورد دوست داشتن یا دوست‌نداشتن این اسامی با همدیگر حرف بزنید.
برخی از زوج‌ها قوانینی را برای اسم کودکشان تعیین می‌کنند؛ می‌توانید در این موارد با هم صحبت کنید تا به‌اتفاق نظر برسید.
ورزش سبک یادتان نرود
با اینکه در هفته هفدهم بارداری هستید اما سعی کنید تا نسبت به ورزش باانگیزه بمانید. هر روز برنامه ورزش خود را تنظیم کنید.برای انجام ورزش با خودتان قول و قرار بگذارید و آن را در دفترچه یادداشت‌تان بنویسید. مدت ورزش روزانه خود را بنویسید و مراحل پیشرفت‌تان را زیر نظر داشته باشید.
هدفی را در برنامه ورزشی خود تعیین کنید و زمانی که به آن رسیدید به خودتان جایزه بدهید و در کل ورزش را برای تفریح انجام دهید.
بهترین ورزش در دوران بارداری شناست که ورزشی کم‌فشار است و بدون اینکه عضلات و سیستم قلبی و عروقی را خسته کند، مفاصل و رباط‌هایتان را به کار می‌اندازد.
دویدن آرام مفید نیست
در هفته هفدهم بارداری دویدن آرام فعالیت مفیدی به حساب نمی‌آید. باید فعالیت‌هایی انجام دهید که شما را قویتر کرده و به تدریج انعطاف‌پذیری شما را افزایش دهند. برخی از این فعالیت‌ها نیاز به تعادل دارد و ممکن است انجام آنها در دوران حاملگی چالش‌هایی را برایتان ایجاد کند. برای جلوگیری از افتادن و آسیب در حرکت‌های تعادلی موقع ورزش دستتان را به دیوار یا صندلی بگیرید. یوگا در این دوران می‌تواند یکی از ورزش‌های مفید به حساب بیاید.
با خروپف مبارزه کنید
اگر همسرتان تازگی‌ها متوجه عادت خروپف کردنتان شده است، بهتر است نگران دائمی شدن این اتفاق نشوید چون این هم اثر جانبی غیرمنتظره هورمون‌های بارداری است. گذاشتن یک مرطوب کننده هوا در اتاق خوابتان و کمی بالا نگهداشتن سرتان روی چند بالشت در زمان خوابیدن را امتحان کنید. اگر هنوز هم همسرتان شاکی است، یک بسته پنبه برایش تهیه کنید. اما عصر یا غروب یک ظرف را پر از آب کنید، چند برگ گیاه اوکالیپتوس را در ظرفی بریزید و آن را روی گاز یا حرارت کتری یا بخاری قرار دهید تا آرام آرام بخار شود، این کار به مرطوب نگهداشتن فضای خانه کمک می‌کند. گیاه اوکالیپتوس خاصیت ضدعفونی‌کنندگی هم دارد که همه اینها باعث میشود راحتتر تنفس کنید و خوابی آرام داشته باشید.
توصیه‌های مذهبی هفته هفدهم بارداری
شما در آغاز ماه پنجم هستید. این ماه، ماه حرکت است و در ابتدای این ماه جنین درون رحم شما حرکت می‌کند. در این ماه روزهای پنچ‌شنبه و جمعه سوره “واقعه” را قرائت کنید و شب‌ها در یک نماز سوره “التین” را بخوانید. اگر می‌توانید در مجالس اهل‌بیت شرکت کند و در طول روز فرستادن صلوات را فراموش نکنید. برای استحکام استخوان‌بندی کودک، گندم برشته و برنج و کنجد و شاهدانه برشته بدون نمک بخورید.
با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان
