هفته ۶

در هفته ششم از بارداری هفته به هفته، حاملگی برای شما هنوز پدیده‌ای تازه است و بنابراین طبیعی است هنوز هیجان و احساسات عاطفی بر شما غالب باشد. اما به همه این حس‌های خوب برخی علائم ناخوشایند بارداری را که به دلیل نوسانات هورمونی بروز می‌کند هم اضافه کنید. شاید دقیقا به همین دلیل است که شما ۹ ماه کامل برای تنظیم بارداری نیاز دارید. البته این به آن دلیل است که جنین نیازهای زیادی دارد. با هم دیگر اتفاقات هفته ششم بارداری را مرور می‌کنیم.

وضعیت جنین در هفته ششم بارداری

در هفته ششم بارداری بدن جنین شما در حال شکل‌گیری است و سلول‌هایی که بعدا اندام‌ها و دستگاه‌های بدن او را تشکیل خواهند داد، به‌ سرعت در حال تقسیم‌شدن هستند. ‌در هفته ششم بارداری سیستم عصبی جنین در حال شکل‌گیری است و به همین دلیل مصرف اسیدفولیک بسیار ضروری است، چون باعث می‌شود نقص لوله عصبی اتفاق نیفتد.
اندازه جنین در هفته ششم بارداری درست مثل یک‌دانه کوچک عدس (با عرض تقریبی ۴ تا ۵ میلی‌متر) است. اگر شما می‌توانستید درون رحم خود را ببینید، یک سر بزرگ و چند نقطه تیره‌رنگ را می‌دیدید که محل تشکیل چشم‌ها و بینی او خواهند بود.
دو حفره کوچک در دو طرف سر، محل شکل‌گیری گوش‌ها هستند و دست‌ها و پاهای او به شکل برآمدگی‌های کوچکی قابل‌مشاهده هستند.
دست‌ها و پاهای جنین در هفته ششم بارداری، شبیه باله ماهی هستند که پرده ضخیمی بین انگشت‌های در حال رشد قرارگرفته است؛ اما انگشتان دست و پای او به‌زودی از یکدیگر جدا خواهند شد.

در هفته ششم بارداری زیر سوراخی که بعدا دهان او خواهد شد، چین‌های کوچکی قرار دارند که نهایتا به گردن و آرواره پایین تبدیل خواهند شد. در داخل بدن او، زبان و تارهای صوتی در حال شکل گیری هستند.
در هفته ۶ بارداری، قلب جنین شما که مرحله تقسیم به حفره‌های چپ و راست را آغاز کرده است، حدود ۱۵۰ بار در دقیقه (تقریبا دو برابر تعداد ضربان قلب شما در دقیقه) می‌زند و جریان خون در بدن او آغاز شده است.
ریه‌های جنین ۶ هفته‌ ای، در حال رشد هستند و مجاری کوچک عبور هوا به‌ تدریج در محلی که بعدا به ریه او تبدیل خواهد شد، ظاهر می‌شوند. تولید سلول‌های ماهیچه‌ای آغاز شده است و به زودی، جنین شما تکان دادن اعضای کوچک خود را آغاز خواهد کرد. متاسفانه باید تا چند هفته پس از پایان سه‌ ماهه اول دوران حاملگی خود صبر کنید تا بتوانید از احساس حرکت‌جنین خود، لذت ببرید!

وضعیت مادر در هفته ششم بارداری

اگر تا هفته ششم بارداری هم این احساس را تجربه نکرده باشید، به ‌زودی خود را در مسیر پرتلاطم احساسات دوران حاملگی خواهید یافت. ممکن است یک روز بداخلاق و روز دیگر شاد باشید! هرچند ممکن است این احساسات متضاد برای شما نگران‌کننده باشند (به‌خصوص اگر قبلا به اینکه کاملا بر احساسات خود تسلط دارید، افتخار می‌کردید)، اما این حس‌ها کاملا طبیعی هستند و ممکن است در تمام مدت حاملگی شما ادامه پیدا کنند.
این احساسات متضاد در اثر تغییر میزان هورمون‌ها و معمولا به خاطر میزان زیاد هورمون‌ها، رخ می‌دهند. جدای از بحث هورمون‌ها، کل زندگی شما نیز در حال تغییر است و چه کسی در این حالت دچار هیجانات روحی نمی‌شود؟!

مصرف مکمل را فراموش نکنید

بعد از گذراندن ۶ هفته بارداری برای مصرف مکمل‌ها، برنامه منظمی طراحی کنید:
مکمل‌ها را در یک جعبه دارو که محفظه‌های جداگانه‌ای برای هر یک از روزهای هفته دارد، قرار دهید.
هرروز شک کردید که آیا مکمل‌های آن روز را مصرف کرده‌اید یا نه، محفظه مربوط به آن روز را چک کنید.
جعبه دارو را در کنار مسواک خود قرار دهید تا هر شب در هنگام مسواک زدن، مصرف مکمل را به یاد بیاورید.

در هفته شش بارداری چی بخوریم؟

درست است که در سه ماهه اول بارداری نیازی به اضافه وزن چشمگیر نیست اما اگر ویار بارداری نداشته باشید بهتر است حواستان به پروتئین باشد. پروتئین یکی از عناصر اصلی برای ساختمان بدن نوزاد است. جنین در هفته ششم بارداری برای سلول‌ها و اندام‌هایش و مادر برای داشتن «جفت» نیاز به پروتئین دارد.
بدن زنان باردار به ۱۰ گرم پروتئین اضافه نیاز دارد یعنی به ‌جای ۵۰ گرم پروتئین که زنان غیر باردار به آن نیاز دارند، شما به ۶۰ گرم پروتئین نیاز دارید. سعی کنید برای تامین پروتئین مورد نیازتان از غذاهای کم‌چرب یا بدون چربی‌های اشباع‌شده استفاده کنید. به‌طور مثال از تکه‌های بدون چربی گوشت گوساله و مرغ بدون پوست استفاده کنید.

چند نمونه از غذاهای سرشار از پروتئین:

• ۱۰۰ گرم مرغ بدون پوست ‌و استخوان: ۳۰ گرم پروتئین

• ۱۱۵ گرم همبرگر زغالی با گوشت گوساله: ۳۰ گرم پروتئین

• ۱۱۵ گرم ماهی تن: ۲۵ گرم پروتئین

• ۲۱۵ گرم ماست بدون چربی: ۱۲ گرم پروتئین

• ۲۱۵ گرم شیر بدون چربی: ۸ گرم پروتئین

• ۲ قاشق کره بادام‌زمینی: ۸ گرم پروتئین

• ۱ عدد تخم‌مرغ: ۸ گرم پروتئین

چه مقدار آب در هفته ششم بارداری بخورید؟

در هفته ششم بارداری شما باید روزانه ۸ لیوان آب مصرف کنید و چنانچه بیشتر اوقات استفراغ می‌کنید، تعداد لیوان‌ها را در روز افزایش دهید. آب بهترین نوشیدنی است چون در سه ماهه دوم بارداری حجم خونتان تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد که حدود ۴ درصد از وزن حاملگی شمارا تشکیل می‌دهد. اما شما نوشیدن آب را از همان هفته‌های اول شروع کنید.

این حجم از خون اضافی وظیفه انتقال و رساندن مواد غذایی لازم به جنین را بر عهده دارد و کمک می‌کند تا کلیه‌های شما مواد زائد را دفع کند. مصرف آب خطر ابتلا به عفونت مثانه، مجاری ادراری و کلیه‌ها را پایین می‌آورد و مانع از یبوست می‌شود.

علائم مهم هفته ششم بارداری

از آنجا که شما تازه باردار هستید ممکن است برخی از علائم را تجربه نکنید اما به طور کلی این احتمال وجود دارد که نشانه‌های زیر را از همین هفته مشاهده کنید:

• تهوع: از علائم هفته ششم بارداری می‌توان به حالت تهوع اشاره کرد. شما تنها کسی نیستید که در دوران بارداری‌تان دچار تهوع و استفراغ می‌شوید. سه ماهه اول بارداری‌ معمولا همراه با تهوع است که پزشکان آن را تهوع صبحگاهی می‌نامند. علت اصلی این تهوع‌ها افزایش هورمون‌های حاملگی، همراه با تقویت حس بویایی است. ممکن است فکر کنید این ناخوشی‌های صبحگاهی می‌تواند به جنین صدمه بزند در‌حالی‌که به‌ندرت تاثیرات مضری برای جنین دارد. بهتر است از غذاها و بوهایی که سبب تهوع‌تان می‌شود پرهیز کنید و غذایتان را در اتاق و دور از بوی نامطبوع میل کنید.
• تغییرات اشتها: عوض شدن اشتها در این هفته به شدت بارز می‌شود طوری که ممکن است بعضی غذاها را اصلا دوست نداشته باشید و برعکس هوس برخی خوراکی‌های عجیب و غریب را بکنید.
• نفخ شکم و یبوست: هورمون پروژسترون در بارداری می‌تواند این مشکل را ایجاد کند. نوشیدن آب فراوان و خوراکی‌های با فیبر فراوان از این اتفاق پیشگیری می‌کند.
• خستگی: به شدت احساس خستگی می‌کنید زیرا بدن شما هنوز خود را با تغییرات هورمونی تنظیم نکرده است. یک استراحت کوتاه در نیم روز را به برنامه خود اضافه کنید تا بتوانید انرژی لازم را کسب کنید.
• لکه بینی: تغییرات هورمونی ممکن است باعث ایجاد لکه بینی در بارداری شود. بهتر است حتما با پزشک یا مامای خود هنگام بروز لکه بینی صحبت کنید و از توصیه‌های مفید برای رفع این مشکل بهره‌مند شوید اما گاهی اوقات ممکن است این خونریزی علائم اولیه سقط‌جنین نیز باشد. در صورت مشاهده لکه یا خونریزی، به‌ سرعت با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید تا او مشخص کند که آیا این موارد نشان دهنده یک مشکل احتمالی است یا خیر.
• نفخ شکم، ورم سینه، تکرر ادرار و تغییر احساسات از جمله علائم دیگری است که در هفته ششم بارداری ممکن است بروز ‌کند.

تغییرات هورمونی در هفته ششم بارداری

• گنادوتروپین کوریونی انسانی: پس از لانه گزینی بدن شما شروع به ترشح هورمون گنادوتروپین کوریونی یا همان HCG می‌کند. HCG در خون و ادرار وجود دارد و راه تشخیص بارداری است. HCG مسئول تنظیم استروژن و پروژسترون است و باعث تکرر ادرار می‌شود.
• پروژسترون: پروژسترون توسط کورپوس لوتئوم یا جسم زرد تولید می‌شود و سطح آن در بارداری افزایش پیدا می‌کند تا زمان تولد نوزاد در این سطح باقی می‌ماند. در اوایل بارداری پروژسترون مسئول افزایش جریان خون رحمی، ایجاد جفت و تحریک رشد و تولید مواد مغذی اندومتری است. همچنین پروژسترون نقش حیاتی در رشد جنین دارد زیرا از زایمان زودرس جلوگیری کرده و باعث تقویت عضلات دیواره لگن و آماده سازی برای زایمان می‌شود.
• لاکتوژن جفت انسانی: این هورمون باعث تغییراتی در سینه می‌شود که برای شیردهی بعد از تولد ضروری است. همچنین نقش مهمی در افزایش سطح مواد مغذای در خون و در نتیجه رشد و تکامل جنین دارد.
• هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین: هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین نه تنها مسئول تعیین مدت زمان بارداری است، بلکه مسئول رشد و تکامل جنین است. در بارداری افزایش هورمون کورتیکوتروپین و کورتیزول ارگان‌های جنین را تکامل می‌بخشد.
• استروژن: استروژن مسئول ایجاد ارگان‌های جنین و عملکرد جفت و آماده‌سازی پستان‌ها برای شیردهی است. علاوه بر این، استروژن برای تنظیم هورمون‌های دیگر تولید شده در دوران بارداری نیز مورد نیاز است. به دلیل افزایش همین استروژن و البته پروژسترون است که از جمله علائم حاملگی می‌توان به تغییرات خلقی و ویار صبحگاهی اشاره کرد.
• ریلاکسین: این هورمون عضلات مادر، رباط‌ها و مفاصل را آرام می‌کند تا اجازه رشد رحم را افزایش دهد و بدن را برای زایمان آماده کند. ریلاکسین می‌تواند باعث علائم فیزیکی مانند درد لگن، مشکلات تعادل و یبوست شود.

لیست کارهای مهم در هفته ششم بارداری

• آزمایش‌هایی مانند گروه خونی، RH، سطح آهن و آزمایش برخی بیماری‌های ژنتیکی و ….

• آزمایش عفونت‌های منتقله از راه جنسی که برای این منظور باید آزمایش‌هایی برای مشخص شدن ویروس HIV، کلامیدیا و … انجام شود.

• آزمایش ادرار برای ارزیابی سطوح بالای قند خون و انواع عفونت

مراقب عفونت باشید

از آنجا که حاملگی وضعیت فوق‌العاده و بحرانی است و زنان در این مرحله آسیب‌پذیرتر هستند، لازم است تا مراقبت بیشتری از خود به عمل‌آورید. از تماس با افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی، رفت‌وآمد در اماکن عمومی و شلوغ و سربسته و مکان‌هایی که احتمال آلودگی وجود دارد، استفاده از مواد غذایی تهیه‌شده در خارج از منزل و به‌طورکلی شرایطی که سلامت مادر و جنین را به خطر می‌اندازد، خودداری کنید زیرا به علت شرایط خاص حاملگی و محدودیت در تجویز داروها، درمان زنان باردار مشکل‌تر خواهد بود.

توصیه‌های مذهبی هفته ششم بارداری

سعی کنید در همه حال، آرامش خود را حفظ کنید و عصبانی نشوید. خواندن قرآن را فراموش نکنید و در صورت خستگی یا عدم توانایی، به‌صورت روزانه به نوار قرآن گوش کنید.

مراقب هیجانات روحی خود باشید و آن‌ها را تحت کنترل درآورید. از پیش کشیدن اختلافات، جروبحث‌های طولانی، دعوا و نزاع به‌شدت بپرهیزید چون تمامی این حالات روی جنین تاثیر می‌گذارد و این تاثیر از بین نخواهد رفت.
فشار عاطفی مادر باردار در طولانی‌مدت خواه ناشی از مشکلات زناشویی باشد یا عقاید منفی در مورد بچه‌دار شدن و یا حوادث ناگوار زندگی، نتایج منفی برای کودک به دنبال خواهد داشت. برای شما گفته‌ایم که اضطراب مادر چه تاثیری بر جنین خواهد داشت.

با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان

منبع