هفته ۱۰
حالا که در هفته ۱۰ بارداری قرار دارید و قطعا میدانید که باردار هستید، شاید هوس کردید کمی خرید کنید و لباسهای مناسب بارداری بخرید. هرچند که زود دست به کار شده اید اما احتمالا در تغییر روحیه و قرار گرفتن در این مسیر نه ماهه موثر است. فقط حواستان باشد که در خرید لباس زیاده‌روی نکنید چون بدنتان مدام در حال تغییر است و ممکن است هرچه خریدید نتوانید بپوشید. با هم موارد مهمی که باید در هفته دهم بارداری رعایت کنید، مرور میکنیم.
وضعیت جنین در هفته دهم بارداری
در هفته دهم حاملگی، جنین شما دیگر یک رویان کوچک نیست. هرچند او بزرگتر از یک توت فرنگی نیست، یعنی طول بدن او از فرق سر تا انتهای بدن تنها در حدود ۲.۵ سانتی‌متر یا کمی بیشتر است و کمتر از ۸ گرم وزن دارد، اما بحرانی‌ترین مرحله رشد خود را پشت سر گذاشته است.
از هفته نهم و دهم به بعد مرحله موسوم به دوره جنینی آغاز شده است، که در این مرحله، بافت‌ها و اندام‌های بدن جنین به‌سرعت رشد کرده و کامل می‌شوند. اکنون اندام‌های حیاتی او شامل کبد، کلیه، روده‌ها، مغز و ریه‌ها در محل خود قرار داشته و در حال آغاز فعالیت خود هستند، هرچند این اندام‌ها در ادامه دوران حاملگی به رشد خود ادامه می‌دهند. کبد جنین به ساختن گلبول‌های خونی مشغول است و دیگر به کیسه زرده که قبلا این سلول‌ها را تامین می‌کرد نیازی نیست و این بافت به‌تدریج از بین می‌رود.
اندازه جنین در سه هفته آینده، یعنی هفته‌های یازدهم، دوازدهم و سیزدهم بارداری، بیشتر از دو برابر خواهد شد و به حدود ۷.۵ سانتی‌متر خواهد رسید. سر او در مقایسه با هفته‌های اول بارداری نسبتا کوچک‌تر است، اما هنوز هم تقریبا نیمی از طول بدن او را تشکیل می‌دهد.
پیشانی او موقتا مغز در حال رشد او را به‌صورت متورم در برگرفته و جلوتر از سر او قرار دارد؛ پیشانی او در آینده عقب‌تر خواهد رفت و ظاهر جنین شما به یک انسان کامل شبیه‌تر خواهد شد. از هفته دهم بارداری به بعد، هرروز جزئیات بیشتری روی بدن جنین ظاهر خواهد شد:
ناخن‌های انگشتان دست‌وپا، و موهایی شبیه به کرک هلو. انگشتان او اکنون کاملا از یکدیگر جدا شده‌اند؛ بازوها در محل آرنج‌ها خمیده شده و انحنای کمی پیداکرده‌اند.
دستانش از مچ خم‌شده و روی قلبش قرارگرفته‌اند؛ پاهای او بزرگتر شده‌اند و احتمالا پاهای او به‌اندازه‌ای بزرگ‌شده‌اند که بتوانند در جلوی بدن او به یکدیگر برخورد کنند. او مشغول بلعیدن مایع آمنیوتیک بوده و با پاهایش لگد می‌زند!
اگر می‌توانستید عکس جنین در هفته دهم را ببینید شکل کلی ستون فقرات او را از زیرپوستش که به کلفتی یک کاغذ پوستی است مشاهده می‌کردید. اعصاب جنین در ۱۰ هفتگی، از طرف نخاع در حال شکل‌گیری است.
قد: ۳۱ میلی متر
وزن: ۴ گرم
وضعیت مادر در هفته دهم بارداری
در هفته ۱۰ حاملگی اندازه رحم شما دو برابر میشود. قبل از حامله شدن، رحم شما به‌اندازه یک گلابی بود. در دهمین هفته، اندازه آن در حدود یک گریپ‌فروت میشود.
در معاینه بعدی توسط پزشک، ممکن است بتوانید به کمک گوشی طبی که پزشک روی شکم شما حرکت می‌دهد، صدای ضربان قلب تند کودک خود را بشنوید.
برخی از خانم‌ها می‌گویند که صدای قلب کوچک جنینشان شبیه صدای اسب‌هایی است که چهارنعل می‌دوند و شنیدن این صدا برای اولین بار، یکی از بهترین لذت‌های سه‌ماهه اول حاملگی است.
در هفته ده بارداری چی بخوریم؟
رژیم غذایی در هفته دهم بارداری باید سرشار از پروتئین باشد. ماهی یکی از غذاهای بسیار عالی و منبعی از پروتئین است که چربی‌های اشباع‌شده کمی دارد و غنی از اسیدهای چرب امگا۳ است که به ساخت و نگهداری مغز و سیستم عصبی کمک میکند. اما نکته قابل‌توجه این است که تمام ماهی‌ها و صدف‌ها حاوی رگه‌هایی از جیوه هستند که این موضوع می‌تواند برای خانم‌های باردار خطرناک باشد زیرا امکان دارد به سیستم عصبی جنین آسیب برساند.
- گوشت کوسه، نیزه‌ماهی و ماهی مهره‌دار و ماهی‌های پررنگی که عمر طولانی دارند، نخورید.
- در هفته تنها ۳۰ گرم ماهی یا صدف دارای جیوه کم بخورید. ماهی‌هایی مثل میگو، ماهی آزاد، ماهی مرکب، قزل آلای تازه جیوه کمی دارند.
- هرگز ماهی خام مصرف نکنید.
- وجود آب کافی در بدن در طی بارداری امری حیاتی به شمار می‌آید. بهتر است از میوه‌هایی که حاوی آب فراوانی هستند استفاده کنید. آب موجود در میوه به راحتی جذب بدن میشود، زیرا میوه‌ها حاوی قندهای طبیعی هستند که موجب کشیدن آب درون جریان خون می‌شوند. هندوانه، طالبی، خربزه و گرمک به طور طبیعی دارای آب فراوان هستند. از این گذشته، طبع کم اسید و بافت نرم‌شان مصرف آنها را در دوره بارداری آسان‌تر میکند.
- همانطور که میدانید فولات، فیبر و آهن مواد مغذی ضروری برای شما و جنین است اما چیزی که نمیدانید این است که این سه ماده مغذی را با خوردن پیازچه میتوانید به بدنتان برسیانید. حتی میتوانید کمی انجیر به سبد غذایی روزانه تان اضافه کنید تا کمی کلسیم به بدنتان برسد.
علائم مهم هفته دهم بارداری
- رشد پستانها: در سه ماهه اول، پستانها پرکارترین دوره را دارند. طی چند هفته اول، پروژسترون‌ها باعث رشد غدد شیری می‌شوند و استروژن باعث تحریک مجاری شیر میشود. پستانها یکی دو سایز بزرگتر می‌شوند و رگها تیره‌تر نوک پستانها بزرگتر، برجسته‌تر و می‌شوند تا بعدا نوزاد بتواند آنها را به راحتی پیدا کند.
- درد شکم: اصلا عجیب نیست اگر در این دوره احساس درد در ناحیه شکم میکنید چون عضلات شکم کم کم در حال کش آمدن است. اگر بارداری دوقلویی دارید و هفته دهم هستید درد شکم ممکن است بیشتر باشد. در این صورت حتما با پزشک مشورت کنید.
- نمایان شدن رگها: در طول حاملگی معمولا در ابتدای سینه رگها دیده میشود که ممکن است شبیه بخشی از نقشه راه به نظر برسد. اما به یاد داشته باشید این رگها نقش مهمی در مصرف مواد مغذی و خون توسط جنین را به عهده دارند. رگهای شما در این دوران کار سختتری را باید انجام داده و خون بیشتری را جریان دهند. بنابراین مطمئن باشید بعدا این رگها محو خواهند شد و لازم نیست خودتان را نگران کنید.
- احساساتی شدن: این را بدانید که نوسانات خلق و خو در سه ماهه اول اغلب وجود دارد ولی در سه ماهه دوم قطع میشود. هرچند باید آگاه باشید که در ماههای آخر بارداری دوباره این حالات بازخواهد گشت.
تمایلات جنسی بیشتر میشود
مانند بسیاری از تغییراتی که در دوران بارداری روی می‌دهد، هورمون‌ها نیز دگرگونی‌هایی را در سطح تمایلات جنسی ایجاد می‌کنند. ممکن است برای برخی از خانم‌ها، بارداری حس جدید و تمایل بیشتری به عشق‌بازی و رابطه جنسی ایجاد کند. درحالی‌که برای بعضی دیگر ممکن است این حس کاملا متفاوت بوده و آنها را دچار ناراحتی کند. عده‌ای از خانم‌ها هم یک روز کاملا احساسی و روز بعد به خاطر تغییرات در سطح هورمون‌هایشان کاملا سرد و خشک هستند.
اگر علاقه چندانی به برقراری رابطه جنسی با همسرتان ندارید، صبور باشید. این وضعیت تا پایان سه‌ماهه دوم از بین خواهد رفت. اگر اطلاعات بیشتری در این باره می‌خواهید اینجا را بخوانید.
ورزش‌های هفته دهم بارداری
بستگی به قابلیت بدنی خود، میتوانید در دوران حاملگی خود، فعالیت‌های متنوعی را انجام دهید. شنا و پیاده‌روی بهترین انتخاب‌ها برای کل نه ماه حاملگی هستند.
ورزش میزان کشیدگی طبیعی، قدرت و استقامت عضلات را ارتقا می‌دهد.
این موارد می‌توانند به شما در تحمل وزن اضافی دوران حاملگی کمک کنند، شما را برای فشار فیزیکی زایمان آماده کرده و پس از زایمان، بازگشت اندام شما به حالت طبیعی را آسان‌تر کنند.
متاسفانه، دلیلی در دست نیست که نشان دهد تمرینات ورزشی منظم، طول زایمان را کاهش می‌دهند. اما زایمان راحت با ورزش در دوران بارداری ممکن است.
لیست کارهای مهم در هفته دهم بارداری
- وقت آن است که به فکر خرید لباس زیر باشید. همینطور که دور کمر و سینه شما تغییر میکند شما نیاز به لباس زیر بزرگتری پیدا میکنید.
- کافئین را از رژیم غذایی خود کاهش دهید.
- خواب و استراحت کافی را در برنامه تان قرار دهید.
- دستهایتان را مرتب بشویید تا از ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا جلوگیری کنید.
- درمانهای طب سنتی برای یبوست و مشکلات گوارشی را امتحان کنید.
برای یبوست فکری کنید
- سبزیجات خام بخورید یا آنها را با بخار تا حدی بپزید که نرم شوند.
- از آب‌میوه و سبزیجات به جای خود میوه و سبزیجات استفاده نکنید.
- پوست میوه‌ها را نکنید و برای شستن میوه‌ها از آب گرم استفاده کنید تا باکتری‌های آنها از بین برود.
- صبح‌ها ناشتا ۲ لیوان آب سرد بنوشید.
- بعد از هر وعده غذایی یک قاشق مرباخوری روغن‌زیتون میل کنید.
- برای جلوگیری یا رفع یبوست از خوردن داروهای ملین و مسهل خودداری کنید زیرا این داروها به تنهایی مفید نیستند بلکه روده‌ها را تحریک می‌کنند و باعث بی‌نظمی اجابت مزاج می‌شوند.
- مسهل‌های قوی باعث تشنج معده و روده و احیانا قولنج روده می‌شوند و علاوه بر این ممکن است باعث ایجاد دردهای زایمانی زودرس یا حتی سقط‌جنین بشوند.
سونوگرافی هفته دهم بارداری
در سونوگرافی هفته دهم جنین شما بیشتر شبیه انسان است و دستها و پاهای او کاملا قابل مشاهده است و یک نمای مشخص از او را میتوانید ببینید. مناطق سفید در پرفایل در واقع استخوانهای صورت جنین است. مایع آمنیوتیک اطراف نوزاد در رحم ابتدا عمدتا آب است. از هفته دهم بارداری مایع آمنیوتیک حاوی مواد مغذی دیگری نیز میشود که به جنین کمک میکند. مایع آمنیوتیک به عنوان محافظی از جنین در حال رشد او را از هرگونه نیروی خارجی که به شکم مادر وارد میشود، حفظ میکند.
توصیه‌های مذهبی هفته دهم بارداری
قبل از نماز دستتان را روی شکمتان بگذارید و صلوات کبیره را قرائت کنید. گندم، گوشت و شیر بخورید و صبح‌ها کمی عسل بخورید. از همسرتان بخواهید تا دست بر پهلوی راست شما بگذارد و هفت بار سوره “قدر” را بخواند، توصیه‌شده این عمل هر ماه تکرار شود.
سوره “یس” را ۴۰ روز بخوانید و به انار فوت کرده و آن را میل کنید. از سبزیجاتی مانند ریحان، نعنا و گیاهان صحرایی مانند شنک و وانک یا آویشن دم‌کرده میل کنید زیرا در روحیه بچه و طراوت و نشاط او تاثیرگذار است.
با همکاری:
دکتر نازنین صفایی، متخصص زنان و زایمان
زهرا علوی، مشاور مامایی و زنان
